FARA E ZEZË – NIGELLA SATIVA

Kjo bimë është njohur që në kohën e egjiptianëve të lashtë, grekëve dhe romakëve.
Lëngu i zier i farës së zezë ndihmon në shërimin e çrregullimeve abdominale të menstruacioneve, mbyt parazitet në zorrë, shërben kundër paralizës, etheve rekurente, apopleksisë, hemorroideve, kundër acarimeve akute, kundër rënies së flokëve, si dhe kundër halucinacioneve.
Kremi i farës së zezë pengon zbardhjen e flokëve, parandalon plogështinë dhe marrjen e mendëve.
Pirja e lëngut të farës së zezë të përzier me mjaltë, ndihmon në tretjen e gurëve në fshikëzën e tëmthit dhe ne veshkë.
Për të njohur më gjerësisht dobitë e farës së zezë duhet të shfrytëzohet një literaturë e gjerë.

F.B.

---

Megjithese kjo bimë e ka marrë emrin habtul bereke (fara e bekuar) për shkak të vetive të saja kuruese ajo është e quajtur me shumë emra si: fara e zezë, nigella sativa, habbetus-sevda, etj... por megjithatë emri më i përdorur është “fara e zezë”.

Megjithëse në vendet arabe përdorimi i saj është i mirënjohur, në Shqipëri apo në viset e ndryshme shqiptare kjo bimë gati nuk njihet apo nuk është bërë si ilaç i praktikueshëm në ambjentet familjare apo edhe tek ato të mjekësisë popullore. Megjithëse ajo përmban fuqi kuruese shumë të mira ashtu siç po vlerësohet nga të gjithë institucionet perëndimore të cilat tani kanë filluar ta perdorin këtë bime për të kuruar sëmundje të ndryshme. Për këtë bimë, Pejgamberi, Muhammedi salallahu alejhi ve sel-lem, ka thënë:

“Ka sherim te fara e zezë për të gjitha sëmundjet përveç vdekjes”. [Sahih el-Buhari: 5688]

Nigela sativa ose fara e zezë besohet të jetë indigjene ndaj zonës mesdhetare por është e kultivuar në vende të tjera të botes duke përfshirë Arabinë Saudite, vendet afrikano-veriore dhe pjesë të Azisë.

Farat e zeza janë të vogla dhe me qime dhe jo më tepër sesa 3mm në gjatësi, farat e zeza origjinojnë nga bima euroaziatike (Foeniculum vulgare) ose (Nigela sativa) nga familja e Ranunculaceae.

Bima i ndan gjethet në menyrë të përkryer me lulet e bluta, të bardha dhe vishnje. Lulet rriten në deget e saja ndërsa gjethet rriten për kundër njëra tjetrës në çifte. Gjethet e saja të poshtme janë të vogla ndërsa gjethet e saja sipër janë të gjata (6-10 cm). Kërcelli i saj rritet deri ne 34 -39 cm ndërsa frutet e saja, farat e zeza, piqen.

Nigela sativa riprodhohet me veten e saj dhe formon një frut në formë kapsule e cila përmban shumë fara trigonale të bardha. Kur frutet e kapsulës piqen, ajo hapet dhe farat që ajo permban i ekspozohen ajrit, duke u bërë të zeza në ngjyrë (farat e zeza).

 

Historia e farës së zezë

 

Fara e zezë (nigela sativa) është zbuluar në varrin e mumjes Tutankhamon duke lënë për të kuptuar që ajo ka luajtur një rol të rëndësishëm në praktikat e lashta të Egjyptit. Megjithëse roli i saj unik në kulturën egjyptiane është i panjohur.

Diocoredes, një doktor i lashtë grek i shekullit të parë e ka regjistruar farën e zezë si një shëruese e dhimbjeve të kokes, dhimbjeve të dhëmbëve, rrjedhjeve të gjakut nga hundët dhe krimbat e zorrëve. Grekët e lashtë gjithashtu e kanë përdorur si një diuretik për të ndihmuar në kohën e menstruacioneve si dhe për të shtuar prodhimin e qumështit.

el-Biruni (973-1048), i cili kompozoi një ilaç mbi origjinat e ilaçeve indiane dhe kineze, përmend që fara e zezë është një lloj fare e quajtur el-Uanak në dialektin Sigzi.

Ibën Sina (980-1037), në më të famshmit nga volumet e tij, i quajtur “Kanuni i mjekësisë” i shikuar nga të tjerët si libri më i famshëm në tërë historinë e mjekësisë, i referohet fares së zezë se “...stimulon energjinë e trupit dhe ndihmon në ripërtëritjen nga lodhja..”.

Fara e zezë është gjithashtu e përmendur në listen e ilaçeve natyrale në librin el-Tib el-Nebevi nga Ibën Kajjim el-Xheuzijje (Mjekësia e Pejgamberit) dhe sipas traditës profetike: ”përdoreni farën e zezë sepse në te ka shërim për çdo sëmundje përveç vdekjes”. Kjo referencë profetike në pershkrimin e farës së zeze si “ka nje sherim per çdo semundje” shihet nga kërkimet e tanishme që kanë provuar fakte të mjaftueshme që tregojnë se fara e zezë permban një aftësi të madhe për të ngritur sistemin mbrojtës- nëse përdoret vazhdimisht. Fraza profetike ”përdoreni faren e zezë” gjithashtu thekson përdorimin e vazhdueshëm të farës së zezë.

 

Përbërja primare e farës së zezë

 

Ashtu si fakti i prezantuar në ketë seksion që do të tregojë, është shumë e mundsme që ashtu siç shkenca e mjekësisë mëson vazhdimisht rreth farës së zezë, një ose më tepër përbërës aktiv mund të kombinohen në një recete farmaceutike për kushte të veçanta. Nëse kjo ndodh, është gjithashtu e mundshme që fara e zezë mund të përzihet me kimikate dhe kështu të bëhet një ilaç shumë më i fuqishëm.

Ndërsa është e disktueshme që përzierja me kemikate mund ta shtojë efektivitetin e farës së zezë në trajtimin e disa kushteve specifike, principet shëruese të farës së zezë në formën e saj të pastërt, në formën e saj natyrale duhet të mirren si të sakta.

Fara e zezë në formën e saj të kompletuar, formën natyrale vepron në mbështetje të procesit shërues të vetë trupit në tejkaliminm e sëmundjes ose përmbajtjen e shëndetit. Vepron mbi pjesë ose sistemin e trupit pa e shqetësuar në vende të tjera.

Efekti ushqyes i kombinimit të farës së zezë dhe vlerës mjeksore jo vetëm që e ndihmon atë të çlirohet nga kushtet e tashme por gjithashtu e ndihmon ndërtimin më tej të rezistencës kundër sëmundjeve të ardhshme.

Ndërsa faktet historike sugjerojnë që përdorimi i farës së zezë është për një numër të gjërë sëmundjesh, këtu përmendëm vetëm disa prej kërkimeve më të fundit mbi farën e zezë.

Veçanërisht ata që merren me tregi duhet të sjellin ne vendet tona nga kjo bimë. Kjo bime po ashtu shitet në produkte të shumta si vaj, erëza çaji, sapunë për fytyrë. Ka plotë rrjete në internet që e shesin këtë bimë në këto produkte të cilat janë shumë të mira për shëndetin por gjithashtu janë një sunnet i të Dërguarit të Allahut.

Për shtjellime të më tejshme të dobive të kësaj bime referohuni tek Librat e Ibën Kajimit dhe Sujutit të cilët flasin për mjekësinë e Pejgamberit, salallahu alejhi ve sel-lem.

Ammar Ardit Kraja,

albislami.com