Ai i cili i nënshtrohet All-llahut xhel-le shanuhu, bënë vepra të mira dhe i largohet të këqiave këtë do ta shpërblen All-llahu xhel-le shanuhu me xhennet dhe do t’i dhuroj begati të përhershme duke mbetur në te përgjithmonë dhe nuk do të vdesë kurrë.

Kurse ai i cili e kundërshton All-llahun e Madhëruar, vepron punë të këqia e i lenë punët e mira nuk ka dyshim se All-lahu xhel-le shanuhu do ta ndëshkon atë për veprat e tia të këqia dhe se do ta futë në zjarrin e xhehennemit. Na faltë All-llahu neve dhe juve.

2)

Sikurse xhenneti edhe zjarri i ka disa emra:

Ai është ( Es-Seir) - zjarr i ndezur fort.

(Ledha) - flakë.

(El-Havije) - zjarrë me nxehtësi shumë të lartë.

(Es-Sekar) - zjarrë i cili nuk le send pa djegur.

çdo emër prej këtyre emrave dëshmonë për ashpërsinë e ndëshkimit.

3)

All-llahu xhel-le shanuhu e ka përshkruar zjarrin saktësishtë nga i cili thinjën flokët, shqetësohen zemrat, që me këtë të qortohen të devijuarit për devijimin e tyre. Zoti xhel-le shanuhu gjithashtu ka përmendur se lëndë djegëse të tij do të jenë njerëzit dhe gurët.Thotë All-lahu xhel-le shanuhu:" O ju që besuat, ruane vehten dhe familjet e juaja prej një zjarri, lëndë djegëse të të cilit janë njerëzit dhe gurët. Atë (zjarrin) e mbikëqyrin engjëj të rreptë e të ashpër që nuk e kundërshtojnë All-llahun për asgjë që Ai i urdhëron dhe punojnë atë që janë të urdhëruara"(suretu-et-Tahrim-6).

Zjarrit nuk i mjafton vetëm ajo që do dë hudhet në te, por do të kërkojë ende, nga madhësia dhe gjerësia që e ka, derisa të mos mbetet asnjë vend i zbrazët. Thotë All-llahu xhel-le shanuhu:

" Ditën kur Ne i themi xhehennemit:"A je mbushur?" E ai thotë:"A ka ende?"(suretu-Kaf-30).

4)

Edhe banorët e zjarrit hanë, pinë dhe veshen , por...

Çka hanë? Çka pinë? Çka veshin?

Thotë All-llahu i Lartësuar: " A kjo pritje ( me shpërblim prej All-llahut) është më e mirë apo pema e "Zekkumit"? Ne atë e kemi bërë për zullumqarët. Ajo është një pemë që mbin në fund të xhehennemit. Pema (fryti) e saj është sikurse koka dreqërish. E ata do të hanë nga ajo dhe do të mbushin barqet prej saj. Pastaj ata do të kenë kundrejt atij ushqimi edhe ujë të valë. Mandej kthimi i tyre është në xhehennem."(suretu-es-Safat-61-68).

Pra ushqimi i tyre është:"Zekkum". Ai është dru prej llojeve më të këqia të drunjëve, ka shije të idhtë dhe erë të coftirës.

Ndërsa për pijen e tyre, thotë All-llahu i Lartësuar: " Ne kemi përgatitur për jobesimtarët zjarr që muret e tij ( të flakës) i rrethojnë ata, e nëse kërkojnë shpëtim, ndihmohen me një ujë si katran që përzhiten fytyrat. E shëmtuar është ajo pije e sa vend i keq është ai."(suretu-el-Kehf-29).

E ai është bakër i shkrirë të cilin e ka shkrirë zjarri, i cili i këput zorrët e i fërgon fytyrat.

E për veshjen e tyre All-llahu xhel-le shanuhu thotë: "... e atyre që nuk besuan u qepen rroba prej zjarri e u hudhet uji i valë mbi kokat e tyre. Që me atë u shkrihet krejtë ç’ka në barqet e tyre e edhe lëkurat. Për ata janë edhe kamxhikët e hekurtë."(suretu-el-Haxh-20-22).

5)

Kështu është jeta e banorëve të xhehennemit...

Dënim e fatkeqësi.

Dëshprim e ndëshkim.

Nuk vdesin e që me këtë të pushojnë, e as nuk jetojnë jetë të këndëshme që me këtë të dëfrehen.

Thotë All-llahu i Lartësuar: " E do t’i shmanget asaj, ai që është shumë i keq. I cili do të hyjë në zjarrin e madh. Dhe aty as nuk do të vdesë e as nuk do të jetojë."( suret-el-Ala-11-13).

Dhe thotë: " është e vërtetë se ata që mohuan argumentet Tona, do t’i hudhim në zjarr. Sa herë që u digjen lëkurat e tyre, Ne u ndërrojmë lëkura tjera që të shijojnë dënimin. All-llahu është i PlotëFuqishëm i Drejtë."(suretu-en-Nisa-56).

6)

Ndalu dhe shiko, a do të mund ta prekësh zjarrin apo t’i afrohesh atij në shtëpinë tënde?

Nëse do ta bëje këtë do të të digjej dora jote. Për këtë t’i largohesh prej tij dhe nuk i afrohesh. E ky zjarr prej të cilit t’i ruhesh s’është gjë pos diçka e vogël.

Çka do të bëshë pra?

Nuk ka dyshim se largimi yt nga ky zjarrë përcëllues do të jetë më i madh se ikja dhe largimi yt nga zjarri i kësaj bote, të cilin e sheh në shtëpinë tënde.

Kur ta njohësh gjithë këtë, dije se zjarri më i madh dhe më i fortë (më përcëllues) në këtë botë as për së afërmi nuk mund t’i afrohet zjarrit të xhehennemit.Thotë Pejgamberi sa-lall-llahu alejhi ve selem:" Zjarri i juaj të cilin ju e ndezni është pjesa e shtatëdhjetë e vapës së xhehennemit.Një nga të pranishmit tha:"Për (pasha) All-llahun o i dërguar i All-llahut sikur të jetë edhe sa ky (i kësaj bote) do të mjaftonte! Muhammedi sal-lall-llahu alejhi ve selem i tha:"E këtij do t’i shtohen edhe 69 pjesë tjera, të gjitha me nxehtësi sa ky."

7)

Banorët e xhehennemit dallojnë ( nuk janë të njejtë) në shkallën ndëshkimit, prej tyre ka që do të kenë ndëshkim të ashpër, disa do të kenë më lehtë se kjo...

Muhammedi sal-lall-llahu alejhi ve selem na ka lajmëruar për atë që do ta ketë dënimin më të të lehtë. A thua vallë çfarë është ai dënim?Si do ta ndien vehten ai i cili do të hudhet në të?

Pejgamberi sal-lall-llahu alejhi ve selem thotë:" Dënimin më të ultë do ta ketë njeriu të cilit do t’i vishen nallet nga zjarri , e nga kjo do t’i vlojnë trutë, ashtu siç vlon uji në enën e bakrit, askush nuk ka parë ndëshkim më të madh, e ky do të jetë ndëshkimi më i lehtë për ta."

8)

E besimtarët e mirë të cilët i janë nënshtruar Zotit të tyre, i janë përgjigjur urdhërave të Tij dhe janë larguar nga ndalesat dhe qortimet e Tij, ata nuk do t’i godet asgjë nga kjo.

Por...

Ka disa nga besimtarët, falen, agjërojnë... por të cilët biejnë në disa mëkate, kundërshtojnë disa ndalesa dhe i lëjnë disa obligime ...A thua vallë si do të jetë gjendja e tyre? A do të jenë në xhennet apo në zjarr. Thotë All-llahu xh.sh.

" Në ditën e gjykimit Ne do të vëmë peshoja të drejta, e askujt nuk i bëhet e padrejtë asgjë, edhe nëse është (vepra) sa peshoja e një kokrre të melit Ne do ta sjelim atë.E mjafton që Ne jemi llogaritës."(suretu-el-Enbija-47).

E All-llahu i Lartësuar është më i Urti i të urtëve, më i drejti i të drejtëve... E Ai, i Lartësuar qoftë për ata që do të jenë në këtë gjendje kështu do të gjykojnë; do të peshojnë mes veprave të tija të mira dhe të këqia për të cilat nuk është penduar, e nëse peshojnë më rëndë të mirat atëherë ai do të jetë në xhennet. Por nëse mëkatet e tija janë më tepër do të hynë në zjarr, e pastaj aty do të dënohet aq sa ka bërë mëkate. E pasi që t’ia plotësojë All-llahu xh.sh. dënimin në bazë të drejtësisë dhe urtësisë së Tij, do të del prej aty dhe do të hyjë në xhennet.

9)

Zjarri i përhershëm nuk përfundon e as nuk fiket kurrë. Banorët e zjarrit nuk do t’i godet vdekja, e as nuk do të përfundojnë. Thotë All-llahu i Lartësuar:

" E për sa i përket atyre fatkëqinjëve, ata do të jenë në zjarr, aty ata kanë dihatje, kërhamazë të vështirë ( në frymëmarrje). Aty janë përgjithmonë, sa të jenë qiejtë dhe toka, përveq atë çka do Zoti yt, vërtetë Zoti yt punon çka dëshiron."(suretu-Hud-106-107).

Fshehtësia e mbetjes së banorëve të xhehennemit përgjithmonë në zjarr është se ata ishin kryefortë (këmbëngulës) në veprimin e mëkateve, e All-llahu xh.sh. u lejoi që të veprojnë atë që kanë zgjedhur, e edhe po të jetonin me qindëra vite do të mbeteshin në mosbesimin dhe kryefortësinë e tyre.

Thotë All-llahu i Lartësuar: " E sikur t’i shihje ata kur janë ndalur pranë zjarrit e thonë:" Ah, sikur të ktheheshim ( në dunja) të mos përgënjeshtrojmë faktet e Zotit tonë e të bëhemi nga besimtarët. Jo,( s’është ashtu) po atyre u doli në shesh ajo që e mbanin fshehtë më parë, prandaj edhe sikur të ktheheshin ata do të përsëritnin atë që e kishin të ndaluar, e s’ka dyshim, ata janë gënjeshtarë."(suretu-el-En’am-27-28).

Ali Hasen AbdulHamid

Xhenneti është vend i gjerë, madhështor të cilin e ka përgatitur All-llahu xhel-le shanuhu për robërit e Tij të cilët i janë nënshtruar në jetën e kësaj bote dhe i kanë rrespektuar urdhërat e Tij. Ai është shpërblim për besimin e tyre të sinqertë dhe punët e tyre të mira. Thotë All-lahu i Lartësuar:

" Dhe ngutuni ( me punë të mira) në falje mëkatesh nga Zoti i juaj dhe për një xhennet gjerësia e të cilit është si gjerësia e qiejve dhe tokës, i përgatitur për të devotshmit."( suretu-Ali Imran-133)

2)

All-llahu i Lartësuar në Kur’anin e Madhërishëm e ka quajtur (xhennetin) me shumë emra:

Xhennetul-meëva, Shtëpia e përhershmërisë, Firdevs, Shtëpia e shpëtimit, Shtëpia e qëndrimit, Vendbanimi i sigurtë,e emra të tjerë.

(3)

Në xhennet hyn vetëm ai i cili bënë vepra të mira, i cili është i cilësuar me cilësi të mira dhe veçori të lavdëruara me vlerë.

All-llahu i Lartësuar thotë:

"All-llahu bleu prej besimtarëve shpirtërat dhe pasurinë e tyre me xhennet. Luftojnë në rrugën e All-llahut, mbysin dhe mbyten. (All-llahu dha) Premtim të cilin e vërtetoi në Tevrat, Inxhil e Kur’an. E kush është më zbatues i premtimit të vet se All-llahu? Pra gëzonju tregtisë që bëtë me Të. Ky është sukses i madh.

(Të xhennetit janë) Edhe ata që pendohen, ata që sinqerisht adhurojnë, ata që falënderojnë, ata që agjërojnë, ata që bëjnë ruku, që bëjnë sexhde, që urdhërojnë për të mira e ndalojnë nga të këqiat edhe ata që përmbushin dispozitat e All-llahut. Pra, përgëzoi besimtarët." (Et-teube, 112).

(4)

All-llahu xhel-le shanuhu e ka cilësuar xhennetin me begati të përhershme dhe kënaqësia në të nuk përfundon, çdo send që është në të është pa llogari (e panumërt) dhe në të ka lumenjë të shumtë e të mëdhenjë e të lloj-llojshëm.

Prej tyre ka që e kanë ujin e mirë e të shijshëm, nuk ndryshon era e tij, e as nuk ndryshon shija apo oreksi i tij. Prej tyre ka që janë prej qumshtit të pastër e të mirë. Ka që janë prej verës e cila është e shijshme për ata që e pijnë, jo sikur vera e kësajë bote e ndaluar, e cila e shkatërron mendjen dhe e humb vetëdijen, gjithashtu nën të ka lumenj nga mjalti i kulluar.

E të tjera përveç këtyre, prej lumenjve që rrjedhin nën kështjella. Në të ka pemë dhe mish shpendësh.

(5)

E prej mrekullirave që i furnizon All-llahu xhel-le shanuhu banorët e xhennetit janë këto frute të shijshme që kanë shije të dalluar e të ndryshme të cilat i ngjajnë njëra tjetrës, e banorët e xhennetit mendojnë se ky është ushqim i njëjtë të cilin e kanë ngrënë më parë, por nuk është kështu.

All-llahu i Lartësuar thotë:

" E përgëzoi ata që besuan dhe bënë vepra të mira se ata do të jenë në xhennete në të cilët rrjedhin lumenj. Saherë që u jepet ndonjë ushqim nga frytet e tij ata, thonë:"Ky është që me të u ushqenim edhe më parë." Ngase u sillet ushqim i ngjajshëm (vetëm në formë, e jo edhe në shije). Aty do të kenë ata bashkëshorte të pastra dhe aty do të jenë përgjithmonë" (El-Bekare,25).

(6)

Këtë furnizim të cilin ua përgatiti Zoti i tyre- i Lartësuar qoftë-u jep që t’i shërbejnë djelmoshat, të cilët u përgjigjen kërkesave të tyre dhe ua plotësojnë dëshirat e tyre.

Këta djelmosha bartin enë dhe gota nga ari i pastër, të cilat nga bukuria dhe përsosshmëria e madhe u ngjajnë margaritarëve të derdhur.

All-llahu i Lartësuar thotë:

"Dhe atyre u sillen për shërbim djelmosha që përherë janë të tillë sa që kur t’i kundrosh të duken si margaritarë të derdhur." (El-Enbija, 19).

Dhe thotë: "Hyni në xhennet, ju dhe gratë tuaja, të gëzuar! Atyre u shërbejnë me enë e gastare nga ari, aty do të kenë çka t’u dëshirojë shpirti dhe t’u kënaqet syri. Ju do të jeni aty përgjithmonë." (Ez-Zuhruf, 70,71).

(7)

Nga begatitë e xhennetit me të cilat i begatoi All-llahu xhel-le shanuhu robërit e Tij të mirë besimtarë, të cilët veçohen prej krijesave tjera

Veshja. Veshja e banorëve të xhennetit është nga mëndafshi i hollë dhe i trashë, e këto rroba i kanë të zbukuruara me ari të kulluar e të pastër.

Gjithashtu vendbanimet e tyre janë të mira, renditja e tyre është e mrekullueshme, ku ka dhoma të ndërtuara njëra mbi tjetrën nën të cilat rrjedhin lumenj.

Thotë All-llahu i Lartësuar: " Ndërsa ata të cilët u ruajtën për hirë të Zotit të tyre, për ata do të ketë dhoma të ndërtuara njëra mbi tjetrën, nën të cilat rjedhin lumenj. Premtim i All-llahut, All-llahu nuk then premtimin."(suretu-ez-Zumer-20).

8)

Gjërat që janë në xhennet përngjajnë vetëm në emra me gjërat e kësaj bote, ngase në të ka atë që syri nuk e ka parë, veshi nuk e ka dëgjuar e as nuk ka mundur ta paramendon mendja e njeriut.Thotë All-llahu i Madhëruar:

" Pra, për ata që kanë vepruar nuk di askush për atë kënaqësi (të zemrës e shpirtit) që u është caktuar atyre si shpërblim."( suretu-es-Sexhde-17).

9)

Në xhennet nuk ka mëkate e as fjalë të kota. Në të ka vetëm përmendje dhe madhërim të All-lahut. Paqeja e All-llahut dhe bekimi i melaikeve është mbi besimtarët e gjithashtu edhe besimtarët e bekojnë njëri tjetrin.Thotë All-llahu xhel-le shanuhu"... ata do t’i vizitojnë engjëjt duke hyrë në secilën derë. (u thojnë) Selamun alejkum, me durimin tuaj gjetët shpëtimin; sa përfundim i lavdishëm është ky vend." ( suretu-ez-Zumer-24).

Prandaj banorët e xhennetit janë banorë të paqes dhe sigurisë, All-llahu xhel-le shanuhu ka nxjerrur prej zemrave të tyre mërzinë dhe urrejtjen ndaj njerëzve. Ata të gjithë janë vëllezër të dashur dhe në xhennet nuk i godet lodhja apo sëmundja.

10)

Begatia dhe dhuntia më e madhe të cilën do ta gjejnë besimtarët në xhennet është se ata do ta shohin Zotin e tyre-I Madhëruar Qoftë- dhe do ta fitojnë kënaqësinë e Tij. Thotë All-llahu i Madhëruar:" Atë ditë do të ketë fytyra të shkëlqyera (të gëzuara) që Zotin e tyre e shikojnë."(suretu-el-Kijame-22-23).

Gjithashtu thotë: " ... dhe kënaqësi nga All-llahu që është mbi të gjitha."( suretu-et-Tevbe-72).

E kjo është nga plotësimi i begative të All-llahut ndaj robërve të Tij dhe në të njejtën kohë nder e rrespekt i Tij ndaj tyre.

11)

Xhenneti është i përhershëm nuk kalon, mbetet përgjithmonë. Për këtë arsye edhe banorët e tij janë të përhershëm, nuk iu arrinë vdekja e as shkatërrimi.Thotë All-llahu xhel-le shanuhu

" E për sa i përket atyre fatmirëve, ata janë në xhennet përgjithmonë, sa të jenë qiejt e toka, përveq ata çka do Zoti yt ( iu dhuron) shpërblim të pakëputur."( suretu-Hud-108).

Fshehtësia e kësaj përhershmërie të banorëve të xhennetit në xhennet është se: pasiqë All-llahu xhel-le shanuhu e ka ditur prej zemrave të tyre këmbëngulësinë në besim dhe vepra të mira, sadoqë të zgjatë jeta e tyre. Për këtë dëshiroi All-llahu xhel-le shanuhu që t’i shbërblejë për qëllimin dhe dëshirën e tyre, edhepse ai (xhenneti) ëhtë më madhështor dhe në shkallë më të lartë, u përcaktoi atyre këmbim që për veprat e mira dhe këmbëngulësinë e tyre në adhurim (nënshtrim) t’ua dhuroj përhershmërinë në xhennet dhe qëndrim në te duke qenë të begatuar, të lumtur dhe të gëzuar.

Ali Hasen AbdulHamid
Përktheu Enis Rama, marrë nga Islami i lehtësuar

Jetojmë në një kohë kur njerëzit kanë shumë angazhime dhe preokupime, ata interesohen për çdo gjë që u sjell atyreve mirësi në dynja, mirëpo shumë pak janë ata që interesohen për gjërat që u sjellin mirësinë në ahiret, ditën kur do të takohen me Zotin e vet.

Preokupimet, brengat dhe interesimet për çështjet e kësaj dynjaje i kanë angazhuar njerëzit përtej mase dhe ata nuk gjejnë kohë e as rast për ta kujtuar dhe përmendur All-llahun, subhanehu ve teala.

Madje nëse dikujt prej tyre dikush dëshiron tua përkujton All-llahun dhe fenë e Tij, atyreve kjo gjë u pengon dhe i ç'rehaton!

Ne kujdesemi për shkollim, punë, shtëpi, veshmbathje, ushqim, pushime, dhurata, mirëpo shumë pak na kujtohet se të gjtiha këto të mira na kanë ardhur nga All-llahu, azze ve xhel-le!

Ne gëzojmë shëndet, familje, fëmijë, pasuri, komoditet, mirëpo aspak nuk na shkon mendja se tërë këto janë dhunti nga All-llahu, tebareke ve teala!

Shikoni çfarë lëvizjesh dhe angazhimesh bëjmë kur dëshirojmë të regjistrohemi në shkollë, kur planifikojmë të dalim në gyrbet, kur fillojmë të ndërtojmë shtëpinë, kur bëjmë dasmën, kur dëshirojmë të realizojmë ndonjë projekt, mirëpo, a thua vallë, kemi parashtruar pyetjen: a mund të bëhen këto gjëra nëse nuk do të kishte dashur All-llahu?!

Këto pyetje dhe të ngjashmet me to na detyrojnë të flasim për këtë temë:

"Mos ta harrojmë All-llahun"

All-llah!

Sa fjalë e këndshme e sa emër i bukur!

Fjalë e ëmbël në shqiptim, e këndshme në dëgjim, e dashur në zemër, e afërt për shpirtin, gjendet në ndërgjegje, e gdhendur në zemër, e përzier me gjakun!

Me këtë emër fillojmë, Atij i mbështetemi dhe tek Ai strehohemi!

A ka kush meriton lavdërimin më shumë se All-llahu!

Pse All-llahu krijoi njeriun, i dha gjuhën dhe dijen? Për të lavdëruar All-llahun, për të madhëruar Atë dhe për ta përmendur Atë!

All-llahu, subhanehu ve teala, thotë:

اللَّهُ نُورُ السَّمَوَاتِ وَالأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكَاةٍ فِيهَا مِصْبَاحٌ الْمِصْبَاحُ فِي زُجَاجَةٍ الزُّجَاجَةُ كَأَنَّهَا كَوْكَبٌ دُرِّيٌّ يُوقَدُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبَارَكَةٍ زَيْتُونِةٍ لا شَرْقِيَّةٍ وَلا غَرْبِيَّةٍ يَكَادُ زَيْتُهَا يُضِيءُ وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ نُورٌ عَلَى نُورٍ يَهْدِي اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ يَشَاءُ وَيَضْرِبُ اللَّهُ الأَمْثَالَ لِلنَّاسِ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ (35)

"All-llahu është dritë (ndriçues, udhëzues) i qiejve e i tokës. Shembulli i dritës së Tij i ngjason kandilit të vendosur në një zgavër të errët (كَمِشْكَاةٍ). Kandili gjendet brenda një qelqi si të ishte yll flakërues e që ndizet prej (vajit të) një druri të bekuar, prej ullirit që nuk mund të quhet as i lindjes e as i perëndimit, e vaji i tij ndriçon pothuajse edhe pa e prekur zjarri. Dritë mbi dritë. All-llahu udhëzon kah drita e Vet atë që do Ai. All-llahu sjell shembuj për njerëzit. All-llahu çdo gjë di shumë mirë". (En-Nur: 35).

All-llahu, i cili:

رَبَّ الْعَالَمِينَ (77) الَّذِي خَلَقَنِي فَهُوَ يَهْدِينِ (78) وَالَّذِي هُوَ يُطْعِمُنِي وَيَسْقِينِ (79) وَإِذَا مَرِضْتُ فَهُوَ يَشْفِينِ (80) وَالَّذِي يُمِيتُنِي ثُمَّ يُحْيِينِ (81) وَالَّذِي أَطْمَعُ أَنْ يَغْفِرَ لِي خَطِيئَتِي يَوْمَ الدِّينِ (82) رَبِّ هَبْ لِي حُكْماً وَأَلْحِقْنِي بِالصَّالِحِينَ (83) وَاجْعَلْ لِي لِسَانَ صِدْقٍ فِي الآخِرِينَ (84) وَاجْعَلْنِي مِنْ وَرَثَةِ جَنَّةِ النَّعِيمِ (85)

"…Zoti i botëve.

Zoti që më krijoi, Ai më udhëzon mua.

Dhe Ai që më ushqen dhe më jep të pijë.

Dhe kur të sëmurem Ai më shëron,

Ai më bën të vdesë e mandej më ngjall,

Ai tek i cili kam shpresë se do t'i m'i falë mëkatet e mia në ditën e gjykimit.

Zoti im, më dhuro mua urtësi dhe më bashko me të mirët!

Më bën përkujtim të mirë ndër ata që vijnë pas,

Më bën prej trashëguesve të xhenetit të begatshëm". (Esh-Shuara: 78- 85).

Kujt i drejtohemi në brenga dhe vështirësi

 Kur të na kaplojnë brengat, streset, pikëllimet, vështirësitë, ngushticat, paaftësia e thërret njeriu: All-llah, o All-llah!

لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ الْعَظِيمُ الْحَلِيمُ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ رَبُّ السَّمَوَاتِ وَرَبُّ الارْضِ وَرَبُّ الْعَرْشِ الْكَرِيمِ

La Ilahe il-lAllahul-’Adhimul-Halim, la Ilahe il-lAllahu Rabbul-’Arshil-’Adhim, la Ilahe il-lAllahu Rabbus-semavati ve Rabbul-erdi ve Rabbul-’Arshil-kerim.

(S’ka të adhuruar tjetër përveç Allahut të Madhëruar e të Urtë. S’ka të adhuruar tjetër përveç Allahut, Zotit të Arshit të lartësuar. S’ka të adhuruar tjetër përveç Allahut, Zotit të qiejve dhe të tokës dhe Zotit të Arshit Fisnik). (Buhariu dhe Muslimi).

Largohet brenga dhe pikëllimi, lehtësohen vështirësitë dhe vuajtjet:

فَاسْتَجَبْنَا لَهُ وَنَجَّيْنَاهُ مِنْ الْغَمِّ وَكَذَلِكَ نُنْجِي الْمُؤْمِنِينَ (88)

"Ne iu përgjigjëm atij, e shpëtuam nga tmerri. Kështu i shpëtojmë Ne besimtarët". (El-Enbija: 88).

وَمَا بِكُمْ مِنْ نِعْمَةٍ فَمِنْ اللَّهِ ثُمَّ إِذَا مَسَّكُمْ الضُّرُّ فَإِلَيْهِ تَجْأَرُونَ (53)

"Dhe çdo të mirë që e keni, ajo është prej All-llahut, madje edhe kur ju godet e keqja, ju vetëm te Ai e greni zërin (me lutje)". (En-Nahl: 53).

 Kur thahet toka, vdesin bimët, thahen gjitë, vyshken lulet dhe pemët, mungon uji, pakësohet ushqimi, shtohen sprovat, dalin pleqtë, fëmijët e vegjël dhe kafshët e luten duke thënë: All-llah, o All-llah!

Zbret shiu, vjen bereqeti, ikë etja dhe gjelbërohet toka:

وَتَرَى الأَرْضَ هَامِدَةً فَإِذَا أَنزَلْنَا عَلَيْهَا الْمَاءَ اهْتَزَّتْ وَرَبَتْ وَأَنْبَتَتْ مِنْ كُلِّ زَوْجٍ بَهِيجٍ (5)

"…E ti e sheh tokën e tharë - të vdekur, e kur Ne ia lëshojmë asaj ujin ajo gjallërohet, shtohet dhe nga të gjitha llojet rritë bimë të këndshme". (El-Haxh: 5).

Uji e largon etjen dhe pastron ndyrësirën.

 Kur ti shtohet sëmundja njeriut të sëmurë, kur ti dobësohet trupi, ti ikë ngjyra, ti dobësohet fuqia, të jetë i paaftë mjeku, të trishtohet njeriu, t'i dridhet dora, ti thahet zemra, të dorëzohet i sëmuri, kurse i sëmuri i drejtohet All-llahut të Lartë e Fisnik: All-llah, o All-llah!

Largohet sëmundja, vjen shërimi dhe vjen përgjigjja e kësaj lutjeje:

وَأَيُّوبَ إِذْ نَادَى رَبَّهُ أَنِّي مَسَّنِي الضُّرُّ وَأَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ (83) فَاسْتَجَبْنَا لَهُ فَكَشَفْنَا مَا بِهِ مِنْ ضُرٍّ وَآتَيْنَاهُ أَهْلَهُ وَمِثْلَهُمْ مَعَهُمْ رَحْمَةً مِنْ عِنْدِنَا وَذِكْرَى لِلْعَابِدِينَ (84)

"(Përkujto) Edhe Ejubin kur iu drejtua Zotit të vet me lutje: "Më gjeti belaja, e Ti je më Mëshiruesi ndër Mëshiruesit!" Ne iu përgjigjëm atij nga mëshira Jonë, ia hoqëm ato vështirësi që i kishte, i dhamë familjen e tij dhe aq sa ishin ata, dhe e bëmë përkujtim për të devotshmit". (El-Enbija: 83- 84).

 Nëse mbetemi në mes të detit në anije, na vijnë valët e vrullshme, mbushet qielli me re e bëhet i zymtë, vetëton vetëtima dhe bubullon bubullima, errësira e madhe kaplon çdo anë, rrokulliset anija herë në të djathtë e herë në të majtë, zemra do të del nga gjoksi, vdekjen e sheh me sy, atëherë krejt zemrat drejtohen kah All-llahu dhe njëzëri brohorisin: All-llah, o All-llah!

Vjen kujdesi i All-llahut, vjen drita, largohet errësira dhe eliminohet rreziku:

هُوَ الَّذِي يُسَيِّرُكُمْ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ حَتَّى إِذَا كُنْتُمْ فِي الْفُلْكِ وَجَرَيْنَ بِهِمْ بِرِيحٍ طَيِّبَةٍ وَفَرِحُوا بِهَا جَاءَتْهَا رِيحٌ عَاصِفٌ وَجَاءَهُمْ الْمَوْجُ مِنْ كُلِّ مَكَانٍ وَظَنُّوا أَنَّهُمْ أُحِيطَ بِهِمْ دَعَوْا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ لَئِنْ أَنْجَيْتَنَا مِنْ هَذِهِ لَنَكُونَنَّ مِنْ الشَّاكِرِينَ (22) فَلَمَّا أَنْجَاهُمْ إِذَا هُمْ يَبْغُونَ فِي الأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّمَا بَغْيُكُمْ عَلَى أَنْفُسِكُمْ مَتَاعَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ثُمَّ إِلَيْنَا مَرْجِعُكُمْ فَنُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (23)

"Ai (All-llahu) ua bëri të mundshëm udhëtimin në tokë e në det, deri kur jeni në anije që lundrojnë me ta (me udhëtarët) me anë të një ere të lehtë dhe janë të lumtur me të (me erën e lehtë), ia beh një erë e fortë dhe nga të gjitha anët rrethohen nga valët dhe binden se janë të shkatërruar, e lusin All-llahun pa farë përzierje të idhujve (duke thënë): "Nëse na shpëton nga kjo (katastrofë), ne do të jemi gjithnjë falënderues!" E kur Ai (All-llahu) i shpëtoi ata, ja, ata veprojnë mbrapshtë në tokë, pa arsye. O ju njerëz! Kryeneçësia juaj është vetëm kundër vetes suaj, është përjetim i jetës së kësaj bote, pastaj kthimi juaj është te Ne, e Ne ju shpërblejmë për veprimet tuaja". (Junus: 22- 23).

قُلْ مَنْ يُنَجِّيكُمْ مِنْ ظُلُمَاتِ الْبَرِّ وَالْبَحْرِ تَدْعُونَهُ تَضَرُّعاً وَخُفْيَةً لَئِنْ أَنجَانَا مِنْ هَذِهِ لَنَكُونَنَّ مِنْ الشَّاكِرِينَ (63) قُلْ اللَّهُ يُنَجِّيكُمْ مِنْهَا وَمِنْ كُلِّ كَرْبٍ ثُمَّ أَنْتُمْ تُشْرِكُونَ (64)

"Thuaj: "Kush ju shpëton prej errësirave (trishtuese) të tokës e të detit e (nga trishtimi) ju e lutni atë haptas e fshehtas (duke thënë), nëse Ai na shpëton prej kësaj, ne do të jemi (besimtarë) mirënjohës?" Thuaj: "All-llahu ju shpëton nga ajo dhe nga çdo brengosje. Megjithëkëtë ju Atij i përshkruani shok". (El-Enam: 63- 64).

 Kur të fluturoni aeroplani lart në qiell, të jetë mes tokës dhe qiellit e sinjalizon alarmi për defekt dhe duken shenjat e prishjes, trishtohet piloti, trazohen udhëtarët, ngrihen zërat, qajnë burrat, bërtasin gratë, frikësohen fëmijët, dominon llahtaria, atëherë insistojnë në lutje dhe thirrje: All-llah, o All-llah!

Vjen mëshira e tij, dhuntitë dhe begatitë e Tija, qetësohen zemrat, rehatohen shpirtrat e zbret aeroplani në rehati.

 Kur të ketë probleme fëmija në barkun e nënës, të ketë vështirësi nëna gjatë lindjes së foshnjës, i rrezikohet nënës jeta, i mbushet mendja se është afër vdekjes, atëherë i drejtohet Atij që i largon brengat, që i realizon nevojat dhe bërtet: All-llah, o All-llah!

Largohet kjo brengë dhe mërzi, largohet kjo klithmë dhe frikë dhe del foshnja me rehati.

Kur dijetarit i del përpara një çështje e vështirë, nuk sheh zgjidhje për te, nuk mund ti jep përgjigje, duhet ta ulë kokën në tokë e të thotë: All-llah, o All-llah!

Ti që ke mësuar Ibrahimin, më mëso edhe mua, Ti që i ke dhënë kuptim të thellë Sulejmanit, më jep kuptime dhe mua.

((اللَّهُمَّ رَبَّ جَبْرَائِيلَ وَمِيكَائِيلَ وَإِسْرَافِيلَ فَاطِرَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ عَالِمَ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ أَنْتَ تَحْكُمُ بَيْنَ عِبَادِكَ فِيمَا كَانُوا فِيهِ يَخْتَلِفُونَ اهْدِنِي لِمَا اخْتُلِفَ فِيهِ مِنَ الْحَقِّ بِإِذْنِكَ إِنَّكَ تَهْدِي مَنْ تَشَاءُ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ))

O All-llah! Zot i Xhebrailit, Mikailit dhe Israfilit! Krijues i qiejve dhe i tokës! Njohës i së fshehtës dhe i së dukshmes! Ti je Ai që do të gjykosh mes robërve të Tu në çështjet që ata nuk pajtoheshin. Më udhëzo me Mëshirën Tënde, në të vërtetën e asaj për çka ata nuk pajtoheshin, sepse, vërtet, Ti e udhëzon këdo që dëshiron në rrugën e drejtë. (Muslimi).

 All-llahu është strehimi në vështirësi, shoqëruesi në vetmi dhe ndihmuesi në dobësi. Atij i drejtohet i sëmuri që nuk gjen ilaçin te mjeku dhe i lutet me shpresë për shërim.

 Njeri me brenga dhe pikëllim Atij i drejtohet dhe kërkon prej Tij durim dhe dakordim, zëvendësim të çdo gjëje që i ka shkuar dhe kompensim të çdo gjëje që i ka ikur:

الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ (156)

"Të cilët, kur i godet ndonjë e pakëndshme thonë: "Ne jemi të Allahut dhe ne vetëm tek Ai kthehemi"! (El-Bekare: 156).

 Njeriu, të cilit i është bërë zullum i drejtohet Allahut, duke shpresuar një ditë të afërt kur do t'i vjen ndihma, kurse mes tij dhe All-llahut nuk ka perde:

فَدَعَا رَبَّهُ أَنِّي مَغْلُوبٌ فَانْتَصِرْ (10)

"E ai iu drejtua Zotit të vet: "Unë jam i mundur, prandaj më ndihmo!". (El-Kamer: 10).

 Atij i drejtohet njeriu që ska fëmijë, duke e lutur që All-llahu ti jep pasardhës të hairit:

قَالَ رَبِّ إِنِّي وَهَنَ الْعَظْمُ مِنِّي وَاشْتَعَلَ الرَّأْسُ شَيْباً وَلَمْ أَكُنْ بِدُعَائِكَ رَبِّ شَقِيّاً (4) وَإِنِّي خِفْتُ الْمَوَالِيَ مِنْ وَرَائِي وَكَانَتْ امْرَأَتِي عَاقِراً فَهَبْ لِي مِنْ لَدُنْكَ وَلِيّاً (5) يَرِثُنِي وَيَرِثُ مِنْ آلِ يَعْقُوبَ وَاجْعَلْهُ رَبِّ رَضِيّاً (6) يَا زَكَرِيَّا إِنَّا نُبَشِّرُكَ بِغُلامٍ اسْمُهُ يَحْيَى لَمْ نَجْعَلْ لَهُ مِنْ قَبْلُ سَمِيّاً (7)

"Tha: "Zoti im! Vërtet, mua më janë dobësuar eshtrat, më janë përhapur thinjat në kokën time, e me lutjen time ndaj Teje o Zoti im, asnjëherë nuk kam qenë i dëshpëruar". Unë ua kam frikën pasardhësve të mi pas meje (kushërinjve, se do ta humbnin fenë), ndërsa gruaja ime është sterile, pra më fal nga ajo mirësia Jote një pasardhës (një fëmijë). Të më trashëgojë mua dhe t'i trashëgojë ata nga familja e Jakubit, dhe bëre atë, o Zoti im, të këndshëm! (të vyeshëm)! O Zekerija, Ne po të përgëzojmë ty me një djalë, emri i të cilit është Jahja, e që askush para tij nuk u emërtua me këtë emër." (Merjem: 4- 10).

Të gjithë këta njerëz shpresojnë tu përgjigjet All-llahu kërkesave të tyre, tu realizon nevojat e tyre, kurse kjo nuk është e vështirë për All-llahun!

Çfarë qetësie gjen njeriu besimtarë kur i drejtohet All-llahut në çastin e vështirësisë dhe në momentin e mungesës së zgjidhjes dhe i lutet All-llahut me lutjen e Pejgamberit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem:

اللَّهُمَّ رَبَّ السَّمَوَاتِ السَّبْعِ ، وَرَبَّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ، رَبَّنَا وَرَبَّ كُلِّ شَيْءٍ ، فَالِقَ الْحَبِّ وَالنَّوَى وَمُنْزِلَ التَّوْرَاةِ وَالإِنْجِيلِ ، وَالْفُرْقَانِ ، أَعُوْذُ بِكَ مِنْ شَرِّ كُلِّ شَيْءٍ أَنْتَ آخِذٌ بِنَاصِيَتِهِ. اللَّهُمَّ أَنْتَ الأَوَّلُ فَلَيْسَ قَبْلَكَ شَيْءٌ ، وَأَنْتَ الآخِرُ فَلَيْسَ بَعْدَكَ شَيْءٌ ، وَأَنْتَ الظَّاهِرُ فَلَيْسَ فَوْقَكَ شَيْءٌ ، وَأَنْتَ الْبَاطِنُ فَلَيْسَ دُونَكَ شَيْءٌ. اِقْضِ عَنَّا الدَّيْنَ وَأَغْنِنَا مِنَ الْفَقْرِ.

All-llahumme Rabbes-semavatis-seb`i ve Rabbel-`arshil-`adhim, Rabbena ve Rabbe kul-li shej`in, Falikal-habbi ven-neva, ve Munzilet-tevrati vel-Inxhili, vel-furkan, eّudhu bike min sherri kul-li shej`in Ente ahidhun bi nisijetihi. All-llahumme Entel-Evvelu fe lejse kableke shej`un, ve Entel-ahiru fe lejse baّdeke shej`un, ve Entedh-Dhahiru fe lejse fevkake shej`un, ve Entel-batinu fe lejse duneke shej`un, Ikdi ّanna ed-dejne, ve agnina minel-fakr.

(O All-llahu im, Zot i të shtatë qiejve dhe Zot i Arshit të Madh, Zoti ynë dhe Zot i çdo sendi, Zbërthyes i farës (i kokrrës së saj) dhe i bërthamës (së pemës), Ti je Ai i Cili e shpalle Tevratin, Inxhilin dhe Furkanin (Kur`anin). Kërkoj mbrojtjen Tënde nga sherri i çdo sendi, balli i të cilit është në dorën Tënde. O All-llah, Ti je i pari dhe para Teje nuk pati asgjë. Ti je i Fundit dhe mbas Teje nuk mbetet asgjë. Ti je i Dukshmi dhe mbi Ty s'ka asgjë. Ti je i Padukshmi dhe nën Teje s'ka asgjë. Largoje nga ne borxhin dhe na mbroj prej varfërisë). (Muslimi).

Ebu Bekër Ketaniu thotë:

"Në kohë të haxhit në Mekë u debatua mbi dashurinë. Folën mbi këtë temë shumë dijetarë, kurse Xhunejdi, rahimehull-llah, ishte më i riu në atë mes. I thanë: na sjell çka ke ti. Uli kokën një kohë, i rrodhën lotët e pastaj tha:

Njeriu që injoron vetveten, vazhdimisht përmend Zotin e vet, i kryen detyrat ndaj Atij, e shikon Atë me zemrën e tij, i këpusin zemrën drita e Dinjiteti të Tij, pi ujë të pastër nga gota e dashurisë së Tij, ia zbulon i Madhërishmi perdet e të padukshmes, e nëse flet, flet me All-llahun, nëse tregon, nga All-llahu tregon, nëse punon, sipas urdhrit të All-llahut punon, e nëse pushon, me All-llahun pushon. Pra, ky njeri është për All-llahun, sipas All-llahut dhe me All-llahun. Qanë dijetarët e thanë: s'kemi çka shtojmë më shumë se kjo që the.

Kush meriton të përmendet më shumë

All-llahu, tebareke ve teala, është:

Ai që më së shumti meriton të përmendet…

Ai që më së shumti meriton të adhurohet…

Ai që më së shumti meriton të falënderohet…

Ai që më së shumti meriton të jemi mirënjohës ndaj Tij…

Ai që më së shumti ndihmon kur kemi nevojë për Te…

Më i buti ndaj atyreve që i posedon…

Më i drejti ndaj atyreve që i dënon…

Më falësi ndaj atyreve që e meritojnë dënimin…

Më bujari që e synojnë njerëzit…

I butë edhe pse ua din gjendjen…

Ua fal njerëzve edhe pse mund të hakmerret ndaj tyre…

Ua fal edhe pse është Krenar…

Ai është Mbreti pa shok, Një pa rival, i Pasuri pa nevojë për ndihmë, Zotëri që s'ka fëmijë e as shoqe, i Lartë pa përngjajësues e as pa emnak, çdo gjë do të shkatërrohet përpos Fytyrës së Tij, çdo mbretëri do të perëndon përpos mbretërisë së Tij, çdo hije do të zhduket përpos hijes së Tij, çdo mirësi do të përfundon përpos mirësisë së Tij…

Me lejen dhe mëshirën e Tij adhurohet, kurse me dijen dhe urtësinë e Tij bëhet mëkat ndaj Tij.

Nëse e adhurojnë njerëzit, ai ata i falënderon, e nëse gabojnë ndaj Tij Ai ua fal dhe nuk i dënon.

Çdo dënim i Tij është i drejtë, kurse çdo begati është dhunti prej Tij.

Është dëshmitari dhe kujdestari më i afërt. Ai i udhëheq njerëzit me kokë në dorë, i regjistron veprat e tyre, i ka caktuar exhelet e tyre, zemrat kah Ai anojnë, sekreti tek Ai është publik, kurse e padukshmja e dukshme:

إِنَّمَا أَمْرُهُ إِذَا أَرَادَ شَيْئاً أَنْ يَقُولَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ (82)

"Kur Ai dëshiron ndonjë send, urdhri i Tij është vetëm t'i thotë: "Bëhu!" Ai menjëherë bëhet". (Jasin: 82).

Komenti i ajeteve ku përmendet harrimi i All-llahut.

All-llahu, subhanehu ve teala, në dy ajete e përdorë këtë frazë: "harrim të All-llahut - نَسُوا اللَّهَ ", kurse përgjigjeja e All-llahut për këtë vepër është në dy forma:

a) All-llahu i harroi ata - فَنَسِيَهُمْ ;

b) All-llahu bëri që ata të harrojnë vetveten - فَأَنْسَاهُمْ أَنْفُسَهُمْ.

All-llahu, azze ve xhel-le, thotë:

الْمُنَافِقُونَ وَالْمُنَافِقَاتُ بَعْضُهُمْ مِنْ بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمُنْكَرِ وَيَنْهَوْنَ عَنْ الْمَعْرُوفِ وَيَقْبِضُونَ أَيْدِيَهُمْ نَسُوا اللَّهَ فَنَسِيَهُمْ إِنَّ الْمُنَافِقِينَ هُمْ الْفَاسِقُونَ (67) وَعَدَ اللَّهُ الْمُنَافِقِينَ وَالْمُنَافِقَاتِ وَالْكُفَّارَ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا هِيَ حَسْبُهُمْ وَلَعَنَهُمْ اللَّهُ وَلَهُمْ عَذَابٌ مُقِيمٌ (68) (التوبة)

"Hipokritët dhe hipokritet janë si njëri-tjetri; urdhërojnë për të keqen e ndalojnë nga e mira dhe shtrëngojnë duart e tyre. Harruan All-llahun (nuk i binden), prandaj Ai i harroi (nga mëshira). Nuk ka dyshim, hipokritët janë ata të prishurit. Hipokritëve dhe hipokriteve dhe jobesimtarëve All-llahu u ka përcaktuar zjarrin e xhehenemit, ku do të jenë përgjithmonë, ai mjafton për ta, dhe ata i ka mallkuar All-llahu. Ata kanë dënim të pandërprerë". (Et-Teube: 67- 68).

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَلْتَنْظُرْ نَفْسٌ مَا قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ (18) وَلا تَكُونُوا كَالَّذِينَ نَسُوا اللَّهَ فَأَنْسَاهُمْ أَنْفُسَهُمْ أُوْلَئِكَ هُمْ الْفَاسِقُونَ (19) لا يَسْتَوِي أَصْحَابُ النَّارِ وَأَصْحَابُ الْجَنَّةِ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ هُمْ الْفَائِزُونَ (20) لَوْ أَنْزَلْنَا هَذَا الْقُرْآنَ عَلَى جَبَلٍ لَرَأَيْتَهُ خَاشِعاً مُتَصَدِّعاً مِنْ خَشْيَةِ اللَّهِ وَتِلْكَ الأَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ (21) هُوَ اللَّهُ الَّذِي لا إِلَهَ إِلاَّ هُوَ عَالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحِيمُ (22) هُوَ اللَّهُ الَّذِي لا إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْمَلِكُ الْقُدُّوسُ السَّلامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ الْعَزِيزُ الْجَبَّارُ الْمُتَكَبِّرُ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يُشْرِكُونَ (23) هُوَ اللَّهُ الْخَالِقُ الْبَارِئُ الْمُصَوِّرُ لَهُ الأَسْمَاءُ الْحُسْنَى يُسَبِّحُ لَهُ مَا فِي السَّمَوَاتِ وَالأَرْضِ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ (24) ( الحشر )

"E mos u bëni si ata që e harruan All-llahun, e All-llahu bëri që ata ta harrojnë vetveten! Të tillët janë ata të prishurit. Nuk janë të barabartë ata të xhenetit dhe ata të xhehenemit. Banuesit e xhenetit janë ata fatbardhë që ia kanë arritur qëllimit. Sikur Ne ta zbritnim këtë Kur'an mbi ndonjë kodër, do ta shihje atë të strukur e të çarë prej frikës nga All-llahu. Këta janë shembuj që ua shkoqisim njerëzve, që ata të mendojnë. Ai është All-llahu që nuk ka zot tjetër; vetëm Ai, që e di të fshehtën dhe të dukshmen, Ai është Mëshiruesi, Mëshirëbërësi! Ai është All-llahu që nuk ka zot tjetër përveç Tij, sundues i përgjithshëm (الْمَلِكُ), i pastër (prej të metave që i vishen) (الْقُدُّوسُ), shpëtimtar (që i shpëton njerëzit prej ndëshkimit të padrejtë) (السَّلامُ), sigurues (që i siguroi njerëzit me premtimin e vet dhe pejgamberët me mrekulli) (الْمُؤْمِنُ) mbikëqyrës (që mbikëqyr dhe përcjell çdo send) (الْمُهَيْمِنُ), i plotfuqishëm (الْعَزِيزُ), mbizotërues (الْجَبَّارُ), i madhërishëm (الْمُتَكَبِّرُ). I lartësuar është All-llahu nga çka i shoqërojnë! Ai është All-llahu, Krijuesi (الْخَالِقُ), Shpikësi (الْبَارِئُ), Formësuesi (الْمُصَوِّرُ). Të tij janë emrat më të bukur. Atë (All-llahun) e madhëron çka ka në qiej e në tokë dhe Ai është ngadhënjyesi, i urti!".

Imam Ibën Kajimi, rahimehull-llah, duke komentuar këto ajete mes tjerash thotë:

"Kur ata harruan Zotin e tyre, subhanehu ve teala, All-llahu i harroi ata dhe bëri që ata të harrojnë vetveten. Pra u dha dy dënime:

- All-llahu i harroi ata - فَنَسِيَهُمْ ;

- All-llahu bëri që ata të harrojnë vetveten - فَأَنْسَاهُمْ أَنْفُسَهُمْ.

Harrimi i njeriun nga All-llahu, domethënë moskujdesi për te, braktisja e tij, lërja e tij dhe të shkakton humbjen e tij. Në këtë rast shkatërrimi i tij është më afër se sa që është dora për gojën.

Kurse harrimi i vetvetes, domethënë harrimi i kënaqësirave të tija të larta dhe shkaqeve të lumturisë, shpëtimit, përmirësimit dhe gjërave që një njeri e bëjnë të plotë. Ai i harron tërësisht këto gjëra dhe nuk i kujtohen, nuk i bijë ndër mend, nuk preokupohet me to dhe largohet prej tyre…

I harron të metat e veta, mangësitë dhe defektet që i ka e nuk i bie ndërmend që t'i largojë ato.

I harron sëmundjet dhe dhimbjet e shpirtit dhe zemrës së tij dhe aspak nuk i kujtohet që t'i shëron, të vepron për të larguar defektet dhe sëmundjet që e shpijnë këtë njeri në prishje dhe shkatërrim.

Ky njeri ka sëmundje shumë të keqe, sëmundje e cila e çon në shkatërrim total, kurse ai as që është duke e ndier këtë sëmundje e as që preokupohet me shërimin e saj.

S'ka dyshim se kjo është dënimi më i madh i përgjithshëm dhe i përveçëm që mund ta kaplon një njeri.

A ka dënim më të madh se sa dënimi me shkujdesi ndaj vetvetes, humbja dhe harresa e interesit të tij, harresa e sëmundjes dhe ilaçit të tij, harresa e shkaqeve të lumturisë, shpëtimit dhe përmirësimit dhe harresa e jetës së tij të përhershme në begatitë e vazhdueshme (të ahiretit)?! (Shiko: "Bedaiut-Tefsir", 4/ 426- 427).

Në një vend tjetër thotë:

"I dënoi duke e harruar vetveten, duke harruar veprimin e gjërave që janë në interesin e tyre, duke harruar përmirësimin e defekteve të tyre, duke harruar përjetimin e kënaqësirave të tyre, kurse interesi dhe kënaqësia më e madhe e shpirtit të njeriut është kujtimi i Zotit dhe Krijuesit të tij, sepse njeriu nuk ka begati, as gëzim, as shpëtim, as përmirësim, përpos se duke e përmendur All-llahun, duke e dashur Atë, duke i drejtuar kah ai dhe duke ia kthyer shpinën çdo gjësë përpos Atij… Kjo harresë shkaktoi edhe një harresë tjetër.

Gjendje të kundërt kanë ata që e përmendin dhe nuk e harrojnë All-llahun, atyreve All-llahu ua kujton interesin e tyre dhe veprojnë për te, ua mëson të metat që i kanë dhe i përmirësojnë ato, ua bën të qartë kënaqjen e tyre sublime dhe nxitojnë drejt tyre.

Ata që e harruan All-llahun i shpërbleu me harresë të besimit, dashurisë së Tij, përmendjen dhe falënderimin e Tij… (Shiko: "Bedaiut-Tefsir", 4/ 427 - 428).

Njihe All-llahun në bollëk që të njeh kur je në vështirësi

Dhe në fund të përmendim disa sqarime nga një pjesë e hadithit të Pejgamberit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, që ia ka dhënë si këshillë përmbledhëse kushëririt të tij, Abdullah ibën Abasit, radijall-llahu anhu.

Ai mes tjerash në këtë hadith i thotë:

((تعرف إلى الله في الرخاء يعرفك في الشدة ))

"Njihe All-llahun në bollëk që të njeh All-llahu ty në vështirësi". (Sahih, Tirmidhiu).

Kjo pjesë e hadithit domethënë se nëse njeriu ka frikë All-llahun, kujdeset për kufijtë që i ka caktuar All-llahu, i kryen detyrat ndaj All-llahut, kur është në bollëk, ai me këtë vepër e ka njohur All-llahun dhe mes tij dhe All-llahut është krijuar një njohje e veçantë, andaj All-llahu ka për ta njohur atë kur të gjendet në vështirësi. Pra kjo njohje bëhet shkak që të shpëton nga vështirësitë dhe ngushticat kur ti dalin ato në rrugë.

Kjo njohje e veçantë mes njeriut dhe All-llahut shkakton afërsinë e njeriut me Zotin e vet, dashurinë e All-llahut ndaj tij dhe përgjigjen e lutjeve të tija.

Njohja e njeriut ndaj All-llahut është dy lloje:

- njohje e përgjithshme, e kjo domethënë konfirmim (ikrar), bindje dhe besim, dhe është për mbarë besimtarët;

- njohje e veçantë që domethënë animi i tërësishëm zemrës drejt All-llahut, ti përkushtohet Atij, të ndihet i gëzuar në shoqërimin e Tij, të qetësohet duke e përmendur, të ketë turp nga Ai dhe të ketë nderime të larta ndaj Tij. Kjo njohje e veçantë është ajo rreth së cilës rrotullohen gnostikët (arifun).

Disa prej tyre kanë thënë:

مساكين أهل الدنيا خرجوا منها وما ذاقوا أطيب ما فيها قيل له وما هو قال معرفة الله عز وجل

"Të ngratë janë njerëzit, kanë dalë nga dynjaja dhe nuk kanë shijuar më të këndshmen e saj. Thanë: cila është ajo gjë? Tha: njohja e All-llahut, azze ve xhel-le".

Ahmed ibën Asim El-Antakiu ka thënë:

أحب أن لا أموت حتى أعرف مولاي وليس معرفته الإقرار به ولكن المعرفة إذا عرفته استحييت منه

"Dëshiroj të mos vdes derisa ta njoh All-llahun tim. Njohja nuk është pranimi i Tij por nëse e njeh turpërohesh nga Ai".

Edhe njohja e All-llahut ndaj robit është dy lloje:

- Njohje e përgjithshme, që domethënë Dija e All-llahut për robin e Vet, Mbikëqyrja e gjërave që i mban sekret dhe ato që i publikon, sikurse ka thënë:

وَلَقَدْ خَلَقْنَا الإِنْسَانَ وَنَعْلَمُ مَا تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ (16)

"Ne e kemi krijuar njeriun dhe dimë se ç'pëshpërit ai në vetvete dhe Ne jemi më afër tij se damari (që rrah) i qafës së tij". (Kaf: 16).

هُوَ أَعْلَمُ بِكُمْ إِذْ أَنشَأَكُمْ مِنْ الأَرْضِ وَإِذْ أَنْتُمْ أَجِنَّةٌ فِي بُطُونِ أُمَّهَاتِكُمْ

"…se Ai di më së miri për ju edhe para se t'ju krijojë edhe kur filloi krijimin tuaj nga dheu, e edhe kur ishit të fshehur në barqet e nënave tuaja...". (En-Nexhm: 32).

- Njohje e veçantë, që domethënë Dashuria e Tij ndaj njeriut, Afrimi me te, përgjigjja e lutjes së tij dhe shpëtimi nga vështirësitë. Në këtë aludon ajo që transmeton Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, nga All-llahu, azze ve xhel-le, në hadithin kudsi:

ولا يزال عبدي يتقرب إلى بالنوافل حتى أحبه فإذا أحببته كنت سمعه الذي يسمع به وبصره الذي يبصر به ويده التي يبطش بها ورجله التي يمشي بها ولئن سألني لأعطينه ولئن استعاذني لأعيذنه وفي رواية ولئن دعاني لأجيبنه

"Vazhdon robi Im të më afrohet me vepra vullnetare (nafile) derisa ta Dua. E kur ta dua, me Mua dëgjon, me Mua shikon, me Mua prek, me Mua ecë. Nëse kërkon diçka kam për ti dhënë e nëse kërkon strehim te unë do ta strehoj". Në një transmetim tjetër qëndron: "nëse më lutet i përgjigjem".

Kur iku Hasan Basriu nga Haxhaxhi, hyri në shtëpinë e Habib ibën Muhamedit. Habibi i tha: Ebu Seid, a nuk ke ndonjë gjë mes teje dhe All-llahut që t'i lutesh me të, e të fsheh prej tyre. Hynë në shtëpinë time. Hyri Hasan Basriu në këtë shtëpi, kurse pas tij erdhën edhe policia e Haxhaxhit, mirëpo nuk e gjetën në shtëpi. Kur u kthyen te Haxhaxhi dhe i treguan se nuk e gjetën te shtëpia e Habib ibën Muhamedit, Haxhaxhi u tha: ai aty ka qenë, mirëpo All-llahu ua ka mbyllur sytë e ju nuk e keni parë.

Fudajl ibën Ijadi u takua një ditë me Shavene, e cila dallohej me adhurimin e sajë dhe kërkoi prej saj që të lutet për te. E kjo ia ktheu: Fudajl, çka ke mes teje dhe All-llahut që nëse i lutesh Atij me këtë gjë Ai të përgjigjet. U alivanos Fudajli nga kjo fjalë.

Maruf Kerhiut i kanë thënë: çka të shtyn që të jepesh pas përkushtimit dhe adhurimit? Pastaj ia përmendën vdekjen, berzahun, xhenetin dhe xhehenemin. Marufi tha: Një Mbret që tërë këto gjëra i ka në Dorën e Tij, nëse ke njohje me Te të mjafton për çdo gjë".

Në përgjithësi, ai që ndaj All-llahut ka devotshmëri dhe respekt kur është në bollëk, All-llahu do të sillet ndaj Tij me Butësi dhe ndihmesë kur të është në vështirësi.

Dahak ibën Kajsi, rahimehull-llah, thotë:

اذكروا الله في الرخاء يذكركم في الشدة

"Përmendne All-llahun kur jeni në bollëk që t'ju përmend Ai kur jeni në vështirësi. Junusi, alejhisselam, e përmendke shumë All-llahun, e kur ra në barkun e peshku, kurse All-llahu, azze ve xhel-le, tha:

فَلَوْلا أَنَّهُ كَانَ مِنْ الْمُسَبِّحِينَ (143) لَلَبِثَ فِي بَطْنِهِ إِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ (144)

"E sikur të mos ishte ajo që ai kishte qenë prej atyre që shumë e përmendin Zotin. Ai do të mbetej në barkun e tij deri në ditën e ringjalljes". (Es-Saffat: 143- 144).

Faraoni ishte Tagut, diktator dhe mizor, kishte harruar përmendjen e All-llahut, mirëpo kur e kaploi uji nga çdo anë tha: besova All-llahun. All-llahu, tebareke ve teala, thotë:

أَالآنَ وَقَدْ عَصَيْتَ قَبْلُ وَكُنْتَ مِنْ الْمُفْسِدِينَ (91)

"Ti tani beson, ndërsa më parë kundërshtove dhe ishe njëri prej shkatërruesve!" (Junus: 91).

Selman Farisiu, radijall-llahu anhu, ka thënë:

إذا كان الرجل دعا في السر فنزلت به ضراء فدعا الله تعالى قالت الملائكة صوت معروف فشفعوا له وإذا كان ليس بدعاء في السراء فنزلت به ضراء فدعا الله تعالى قالت الملائكة صوت ليس بمعروف فلا يشفعون له

"Nëse njeriu i lutet All-llahut vazhdimisht kur është në bollëk dhe kur ti bie ndonjë vështirësi i lutet All-llahut, melaqet thonë: ky zë është i njohur për ne dhe ndërmjetësojnë për te, kurse nëse njeriu aspak nuk i lutet All-llahut kur është në bollëk dhe kur ti bie ndonjë vështirësi dhe i lutet All-llahut, melaqet thonë: ky zë është i panjohur për ne dhe nuk ndërmjetësojnë për te".

Një njeri i tha Ebu Derdasë: më këshillo! I tha:

اذكر الله في السراء يذكرك الله عز وجل في الضراء

"Përmende All-llahun në bollëk që të përmend Ai ty kur je në vështirësi".

Gjithashtu tregohet se ai ka thënë:

ادع الله في يوم سرائك لعله أن يستجيب لك في يوم ضرائك

"Lute All-llahun në ditët e bereqetshme e ndoshta All-llahu të përgjigjet në ditët e vështira".

Cila është vështirësia më e madhe?!

Vështirësia më e madhe që mund ti bie një njeriu në dynja është vdekja dhe ajo që vijon, nëse fundi i njeriut nuk është xheneti. Andaj besimtari duhet të përgatitet për vdekjen dhe atë që pason kur ka shëndet me devotshmëri dhe vepra të mira.

All-llahu, azze ve xhel-le, ka thënë:

يا أيها الذين آمنوا اتقوا الله ولتنظر نفس ما قدمت لغد واتقوا الله إن الله خبير بما تعملون ولا تكونوا كالذين نسوا الله فأنساهم أنفسهم أولئك هم الفاسقون

"O ju që besuat, kini parasysh frikën ndaj All-llahut dhe le të shikojë njeriu se çka ka bërë për nesër, dhe kini frikë All-llahun, e s'ka dyshim se All-llahu është që e di në detaje atë që punoni! E mos u bëni si ata që e harruan All-llahun, e All-llahu bëri që ata ta harrojnë vetveten! Të tillët janë ata të prishurit". (El-Hashr: 18- 19).

Ai që përmend All-llahun kur është i shëndoshë dhe në bollëk është përgatitur për takimin me All-llahun, azze ve xhel-le, është përgatitur për vdekjen dhe atë që pason. Atëherë All-llahu e përmend kur të është ngushtë dhe në vështirësi e është me te, me Butësinë, ndihmën, kujdesin dhe përforcimin e tij në Tevhid. Takohet me All-llahun, kurse All-llahu është i kënaqur me te. Kurse ai që e harron All-llahun kur ka shëndet dhe kur është në bollëk, ai nuk është përgaditur për takimin me All-llahun, andaj edhe All-llahu e harron në këto vështirësi që i biejnë mbi kokë. Domethënë e braktisë dhe e neglizhon.

Kur t'i vjen vdekja, besimtarit që është i përgatitur për te dhe ka mendim të mirë për Zotin e vet, atij i vijnë myzhde nga All-llahu, andaj edhe e dëshiron takimin me All-llahu, por edhe All-llahu e do takimin me te. Kurse e kundërta ndodh me njeriun e prishur. Në këto momente dhe çaste gëzohet besimtari me këtë myzhde që i vjen, kurse ai që s'ka punuar pendohet e thotë:

يا حسرتي على ما فرطت في جنب الله

"…O i mjeri unë që kam lënë mangët respektimin ndaj All-llahut dhe që kam qenë prej atyre që talleshin!" (Ez-Zumer: 56).

Ebu Abdurahman Sulemiu para se të vdes ka thënë:

كيف لا أرجو ربي وقد صمت له ثمانين رمضان

"Si mos të kemë shpresë në Zotin tim, kur për Te kam agjëruar tetëdhjetë ramazane".

Ebu Bekër ibën Ajashi, rahimehull-llah, në prag të vdekjes i ka thënë djalit të tij:

أترى الله يضيع لأبيك أربعين سنة يختم القرآن كل ليلة

"A mendon se All-llahu ka për t'ia humbur babës tënde katërdhjetë vitet ku për çdo natë bënte hatme Kur'anin".

Adem ibnë Ijasi e bëri hatme Kur'anin në prag të vdekjes, pastaj tha:

بحبي لك ألا رفقت بي في هذا المصرع كنت آملك لهذا اليوم كنت أرجوك لا إله إلا الله

"Për dashurinë që kam pas ndaj Teje ji i Butë ndaj meje në këtë moment dhe në këto vështirësi. Kam pas shpresa të mëdha te Ti për këtë ditë, la ilahe il-lall-llah". Pastaj vdiq.

Kur i erdhi vdekja Zekerija ibën Adijut i ngriti duart e tha:

اللهم إني إليك لمشتاق

"All-llahu im, më ka marrë malli për ty".

Katadeja, rahimehull-llah, duke komentuar ajetin kuranor:

ومن يتق الله يجعل له مخرجا

"Ai që ka frikë All-llahun, ai atij i jep rrugëdalje". (Talakujtk: 2), thotë:

Rrugëdalje nga vështirësia gjatë vdekjes.

Kurse Ibën Abasi, radijall-llahu anhu, ka thënë:

I jep rrugëdalje nga çdo vështirësi në dynja dhe ahiret.

Zejd ibën Eslemi duke komentuar ajetin kuranor:

إن الذين قالوا ربنا الله ثم استقاموا تتنزل عليهم الملائكة أن لا تخافوا ولاتحزنوا

"E, s'ka dyshim se ata që thanë: "All-llahu është Zoti ynë", dhe ishin të paluhatshëm, atyre u vijnë engjëjt (në prag të vdekjes dhe u thonë): të mos u frikësoheni, të mos pikëlloheni, keni myzhde xhenetin që u premtohej". (Fussilet: 30).

Kjo myzhde i vjen gjatë vdekjes, në varr dhe kur të ringjallet. Ai do të arrij në xhenet, mirëpo lezeti dhe gëzimi i kësaj myzhde nuk do të zhduket nga zemra e tij.

Thabit Bunaniu, rahimehull-llah, thotë:

Kemi mësuar se kur të ringjallet besimtari nga varri takohet me dy melaqe, të cilët kanë qenë me te në dynja e i thonë: mos ke frikë dhe mos u mërzit. Atëherë All-llahu e siguron nga frika dhe i jep kënaqësi. Në këtë ditë kur shumë njerëz alivanosen nga vështirësia e kësaj dite, besimtari është në kënaqësi i sigurt, për shkak të udhëzimit të All-llahut dhe veprave të tija të mira që i ka bërë në dynja. (Shiko: "Xhamiul-Ulumi Vel-Hikemi", 1/472- 477).

Bekir Halimi

Organizata Ndërkombëtare e Shëndetësisë dhe Programet e Kombeve të Bashkuara për luftimin e AIDS kanë kërkuar përfshirjen e rrethprerjes (synetimit) të burrave në kuadër të strategjive të mbrojtjes nga sëmundja e bartjes së virusit të AIDS-it.

Rekomandimet e ekspertëve ndërkombëtarë, të cilët janë publikuar, bëjnë me dije se është e mundur ruajtja e miliona njerëzve, veçanërisht në Afrikë, në rastin e përgjithësimit të rrethprerjes. 

Kjo vjen pas publikimit të studimeve mjekësore se rrethprerja e meshkujve zvogëlon mundësinë e mbartjes së virusit të AIDS nga femra te mashkulli.
Organizata e Shëndetësisë dhe Programet e Kombeve të Bashkuara për luftimin e AIDS, deklarojnë se vërtetimi i efektivitetit të synetisë "përbën stacion të rëndësishëm në historinë e mbrojtjes nga virusi i AIDS-it".

Të dy organizatat sinjalizuan se kjo do të ketë ndikim jashtëzakonisht të madh për faktin se përsëritja e goditjes me virusin e AIDS-it përmes kontakteve seksuale ndërmjet mashkullit dhe femrës është e madhe, përderisa numri i burrave të cilët u janë nënshtruar këtij procesi është i vogël.

Drejtori i sektorit të virusit të Sidës në Organizatën Botërore të Shëndetësisë, Kevin M. De Cock, konsideron se "këto rekomandime janë një hap përpara drejt mbrojtjes nga virusi i AIDS- it mirëpo patjetër duhet të priten disa vite për ta vërejtur këtë ndikim pozitiv lidhur me këtë sëmundje."
Gjithashtu tre studime që janë zhvilluar në Afrikë (Kenia, Ugandë dhe Afrikë e Jugut) kanë rezultuar se rrethprerja çon në uljen e mundësisë së goditjes me virusin e Sidës rreth 60%.

Islami haptas thërret duke e kryer procesin e synetisë dhe atë e konsideron në krye të veprimeve të natyrshmërisë njerëzore. Buhariu shënon nga Ebu Hurejra, Allahu qoftë i kënaqur me të, se i Dërguari i Allahut, lavdërimi dhe paqja e Allahut qoftë mbi të, ka thënë: "Pesë gjëra janë nga natyra e fitres (natyrshmërisë së pastër): bërja synet (rrethprerja), pastrimi i vendeve të turpshme (mënjanimi i qimeve), mënjanimi i qimeve nga nënsqetullat, shkurtimi i thonjve dhe shkurtimi i mustaqeve." (Buhariu nr. 5439)

Përshtati: Almedin Ejupi
19.4.2009

1. Pasqyrim historik rreth synetimit.

Disa burime historike tregojnë se popuj të lashtë e kanë njohur bërjen synet. Në ungjillin e Bernabës tregohet se njeriu i parë që ishte bërë synet ishte Ademi (alejhi selam) dhe se ai e kishte bërë këtë, pasi ishte penduar për ngrënien e pemës. Ndoshta pasardhësit e tij më vonë e kanë lënë këtë praktikë, derisa Allahu i Lartësuar urdhëroi Ibrahimin (alejhi selam) që ta ngjallë atë sërish; ashtu siç vërtetohet në hadithe të sakta, se Allahu i Lartësuar e urdhëroi Ibrahimin (alejhi selam) me këtë praktikë.

Në disa pllaka të gdhendura që i përkasin dy civilizimeve më të lashta, asaj  babilonase dhe sumeriane (3500 para erës së re) përmendet në mënyrë të detajuar forma e bërjes synet. Një pllakë në varrin e Anak Amonit (2200 para erës së re) përshkruan edhe formën e bërjes synet te faraonët. Në këto shkrime tregohet se ata kanë përdorur melhem mpirjeje (si lloj kremi) para fillimit të tij dhe se janë bërë synet për qëllime shëndetësore.

Çifutët i kanë dhënë rëndësi të madhe bërjes synet. Telmudi (Teurati) e konsideron atë person që nuk është i bërë synet se është nga idhujtarët dhe të këqijtë. Në të thuhet: “Bëhuni synet për hir  të Zotit dhe largoni nga zemrat tuaja pëlhurën (e mosbesimit) o burra jehudë dhe banorë të Orshlimit”.

Kurse te të krishterët bërja synet është esencë, pasi citatet e ungjillit të Bernabës tregojnë se Isai (alejhi selam) ishte bërë synet dhe i urdhëroi pasuesit e tij të bëheshin synet, por të krishterët bashkëkohorë nuk e praktikojnë dhe bërja synet nuk është pjesë e fesë së tyre. Ata të krishterë që e bëjnë këtë praktikë, e bëjnë për shkak të aspektit shëndetësor.

Arabët para Muhamedit (bekimi dhe paqja qoftë mbi të!), bëheshin synet duke pasuar traditën e paraardhësit të tyre, Profetit Ibrahimi, paqja qoftë mbi të.

Kurtubi përmend konsensusin (ixhmanë) e ulemave se Ibrahimi është i pari që ishte bërë sunet.

Transmeton Ebu Hurejre se Profeti (salallahu alejhi ue selem) ka thënë: “I pari që është bërë synet ishte Ibrahimi, gjithashtu ai është i pari që i janë zbardhur flokët, i ka shkurtuar mustaqet dhe që i ka mënjanuar qimet nga vendet e turpshme”.[1]

2. Sunetimi në traditën e pastër profetike.

Islami në mënyrë të qartë ka bërë thirrje në bërjen synet duke e bërë atë një natyrshmëri njerëzore. Buhariu në koleksionin e tij shënon nga Ebu Hurejra se ka thënë: “Natyrshmëri janë pesë: bërja synet, rruajtja e pjesëve të turpshme, shkulja e qimeve nga sqetullat, prerja e thonjve, shkurtimi i mustaqeve”.[2]

Thirrja islame për aplikimin e synetimit ka ardhur në pajtim me fenë e pastër (El hanifije) të Ibrahimit (alejhi selam) dhe pasuesve të tij.

I Dërguari i Allahut tregon për Ibrahimin (paqja dhe shpëtimi qoftë mbi të!), ku thotë: “Ibrahimi është bërë synet, pasi i kishte mbushur tetëdhjetë vjeç”[3]

Kuthjem ibën Kulejb transmeton nga babai i tij, se ka ardhur një njeri te Resulullahu (bekimi dhe paqja qofshin mbi të!) dhe i tregoi se e kishte pranuar Islamin. Ai i tha:“Largoji nga vetja qimet e mosbesimit[4] dhe bëhu synet!”[5]

3. Dispozita islame rreth synetimit.

Ibën Kajimi thotë: “Dijetarët kanë disa mendime rreth bërjes synet. Euzai, Maliku, Shafiu dhe Ahmedi thonë se është vaxhib. Imam Maliku është më rigorozi, derisa ka thënë se ai që nuk është i bërë synet nuk lejohet të dalë imam dhe nuk i pranohet dëshmia. Por shumë dijetarë të tjerë, kanë përcjellë nga Imam Maliku se ka thënë është sunet (traditë profetike).

Kadi Ajadi thekson: “Bërja synet te Maliku dhe te shumica e ulemave është sunet, porse suneti tek ata nënkupton se lënësi i tij bën mëkat, pasi ata i thonë sunet një vepre e cila është ndërmjet obligueshmërisë dhe preferueshmërisë”.

Kurse Hasan Basriu dhe imam Ebu Hanifja kanë thënë se është sunet dhe nuk është vaxhib. Ata argumentuan me atë që tregohet se shumë nga njerëzit që pranuan Islamin nga koha e Profetit (salallahu alejhi ue selem) nuk u urdhëruan direkt me këtë vepër dhe asnjëri prej tyre nuk u kontrollua...”

Në fund të thënieve Ibën Kajimi shton: “Bërja synet nuk del jashtë asaj se është vaxhib apo sunet i fortë (muekede), por për burra është më e domosdoshme, pasi nëse nuk bëhet synet, tek ata mbetet një sasi urine dhe nuk plotësohet si duhet pastrimi, i cili është i kërkuar për muslimanin në çdo kohë dhe për çdo namaz.”

Neveviu thotë: “Bërja synet është vaxhib, për shkak të thënies së Allahut të Lartësuar: ‘Unë pasoj (ndjek) fenë e pastër të Ibrahimit’[6]. Dhe po të mos ishte e obliguar nuk do të lejohej zbulimi i auretit, pasi zbulimi i tij është i ndaluar dhe derisa gjatë bërjes synet lejohet kjo, atëherë nënkupton se është e obliguar (vaxhib)”.

Shumica e ulemave janë të mendimit se bërja synet nuk ka kohë të caktuar, por dijetarët që e konsiderojnë atë vaxhib kanë arritur në përfundim se afati më i largët për bërjen synet është puberteti (mosha madhore), pasi atëherë njeriu ngarkohet me dispozitat islame. Por preferohet që përgjegjësi ta kryej këtë proces kur fëmija është i vogël, pasi kjo është më lehtë dhe më mirë për të.

Imam Neveviu thotë se është i preferuar bërja synet kur foshnja mbushë shtatë ditë, duke aluduar në hadithin e Xhabir bin Abdullahut (Allahu qoftë i kënaqur me të!), ku thuhet: “Resulullahu (salallahu alejhi ue selem) ka prerë kurban për Hasanin dhe Husejnin (Allahu qoftë i kënaqur me të dy!) dhe i ka bërë synet në ditën e shtatë”[7]. Nëse foshnja është e dobët dhe nuk mund ta përballojë, atëherë më mirë është të shtyhet derisa të forcohet. Dispozita mbetet si e preferuar derisa të arrijë afër kohës së pubertetit, nëse nuk bëhet sunet para pubertetit, atëherë ajo kalon në vaxhib.

Për këtë, Ibën Kajimi thotë: “Tek unë është e obligueshme për përgjegjësinë e fëmijës që ta bëjë synet atë para moshës madhore, kështu që të arrijë ai këtë kohë duke qenë i bërë sunet dhe kjo çështje është nga gjërat që nuk mund të plotësohet vaxhibi vetëm se me të”.

Dr. Muhamed Ali el Barr thotë se studimet mjekësore vërtetojnë dobitë e shumta të bërjes së hershme synet të fëmijës, duke filluar në ditët e para të lindjes së tij, derisa t`i mbushë të dyzetat. Sa më shumë që të vonohet bërja sunet aq më shumë është i mundshëm infektimi në organ dhe në kanalet urinare.

Kurse, sa i përket urtësisë së bërjes synet, Ibën Kajimi thotë: “...Allahu i Lartësuar e obligoi bërjen synet si pasim i praktikës  së fesë së Ibrahimit (alejhi selam). Kjo është jashtë dobive të tjera që i ka bërja synet, si: pastërtia, rregullimi, zbukurimi dhe përmirësimi i sistematizimin të epshit, pasi nëse njeriu nuk e korrigjon epshin e tij, atëherë bie në rang me shtazët. Njeriu i cili nuk është bërë synet, nuk ka mundësi të ngopet gjatë marrëdhënieve.

4. Bërja sunet është duke triumfuar.

Në vitin 1990, profesor Wizëili ka shkruar: “Isha një nga kundërshtarët më të mëdhenj të bërjes synet dhe në vitin 1975 jam angazhuar  kundër aplikimi të tij. Por gjatë fillimit të viteve të tetëdhjeta dolën disa studime mjekësore që vërtetonin se infektimi te fëmijët e pabërë synet ishte më i madh se te të tjerët. Pas hulumtimit të studimeve që u botuan, arrita në përfundimin e kundërt me atë që mendoja. Pastaj fillova të bëja thirrje në atë se aplikimi i bërjes synet është i domosdoshëm për çdo të lindur.”

Po! Është rikthyer natyrshmëria njerëzore për ta vërtetuar rishtazi natyrshmërinë e cila nuk ndryshohet gjatë gjithë këtyre kohëve. Thirrja e profetëve, që nga koha e Ibrahimit (alejhi selam) deri në kohën e Muhamedit (salallahu alejhi ue selem), që besimtari të stoliset dhe ta formoj veten me këto cilësi të natyrshmërisë, është një thirrje e vërtetë dhe një thirrje për lumturinë dhe shpëtimin e njerëzimit në përgjithësi.

Dispozita shëndetësore nga synetimi

Studimet mjekësore të reja kanë vërtetuar se ekzistojnë sëmundje të shumta nëorganet riprodhuese (seksuale), sëmundje disa nga të cilat janë edhe shkatërruese për njeriun. Shumica e këtyre sëmundjeve janë prezentë te njerëzit që nuk janë të synetuar, derisa te të sunetuarit këto lloje të sëmundjeve janë inekzistuese apo shumë të rralla.

Synetimi është preventivë nga infektime të ndryshme në organin gjenital

Lafsha e penisit, e cila hiqet gjatë synetimit, është një vend në të cilën mbeten sekrecione (lëngje) të ndryshme. Aty krijohet edhe një lëng që quhet “SMEGMA”, gjithashtu edhe urina mbetet aty. Të gjitha këto, pas një kohe, ndikojnë në krijimin e mikrobeve dhe baktereve të ndryshme, që shkaktojnë infektimin e organit, ku synetimi bëhet i domosdoshëm, nëse dëshirojmë shërimin. Është e mundur që infektimi të zgjerohet edhe në uretër (kanalet urinare) te fëmijët e pasynetuar.

Studimi i Dr. Shopen vërteton se synetimi i foshnjës lehtëson pastrimin e organeve seksuale dhe pengon grumbullimin e mikrobeve nën lafsh, që i hiqet  në fëmijëri.

Kurse Dr. Ferguson sqaron se fëmijët e pasynetuar janë ata që më së shumti u ekspozohen infektimeve në ngushtimin e vrimës së lafshës (Phemosis), se sa të atyre që janë të synetuar.

Synetimi e mbron fëmijën nga infektimi i uretrës (kanalet urinare)

Dr. Jeans Berg vërteton se infektimet në uretër (kanalet urinare) që ndodhin te fëmijët, 95% të atyre rasteve ndodhin tek ata që nuk janë të bërë synet. Bërja e synetimit praktik rutine për çdo të porsalindur në Angli ka penguar më shumë se 50 mijë raste të infektimeve të veshkave  në vit te fëmijët.

Kurse hulumtimet e Dr. Muhamed Ali el Barr vërtetojnë rreziqet e mëdha nga infektimet e kanaleve urinare te fëmijët, ku 35% të rasteve mund të shkaktojnë infektimin e gjakut dhe mund të shkaktojnë sëmundjen e meningjitit dhe pësimin e veshkave.

Synetimi dhe sëmundjet seksuale

Profesor Ëiliem Beykuz, i cili kishte punuar në vendet Arabe  për më shumë se njëzet vite, ekzaminoi më shumë se 30 mijë femra. Ai ishte ndeshur shumë rrallë me sëmundjet seksuale, posaçërisht me sëmundjen e urdhjes së organeve seksuale (sëmundje e lëkurës), gonorresë, chlamidya, trachomatis, kancerit të qafës së mitrës, etj. Kjo i kthehet dy preventivave të rëndësishme: prostitucioni i rrallë që ekziston atje dhe synetimi i burrave muslimanë.

Dr. Marks sjell konkluzën e tre studimeve, ku vërtetohet ulja e përqindjes së të sëmurëve nga AIDSI te të synetuarit, ndërsa dr. Sajmonsi dhe kolegët e tij vërtetojnë se mundësia për t’u sëmurë e atyre që u ekspozohen virusit të AIDSIT te ata që nuk janë të synetuar është më e madhe nëntë fish, se tek ata që janë të synetuar.

A nuk është kjo çështje për t’u çuditur?

Edhe ata që kanë guxim të tejkalojnë kufijtë dhe të bëjnë mëkate ndaj Allahut të Lartësuar, e gjejnë vetën para një nevoje ta praktikojnë këtë natyrshmëri që t`i largojnë nga vetja mundimet dhe rreziqet e kësaj sëmundje të keqe. Në këtë rast, gjithashtu, nuk mohojmë se mbrojtja e plotë nga AIDSI është ndershmëria dhe largimi nga prostitucioni.

Synetimi dhe mbrojtja nga kanceri

Profesor Cliv Drew thotë: “Mund të themi pa ekzagjerim  se synetimi, i cili aplikohet te meshkujt në vitet e hershme të tyre, e ul dukshëm shkaktimin e kancerit në organ tek ata meshkuj, gjë që e bënë synetimin një praktikë të domosdoshme për t’u mbrojtur nga të shkaktuarit e tumoreve të rrezikshme”.

Dr. Albertos bëri një statistikë të sëmurëve që janë goditur nga kanceri në organin gjenital në shtetet e bashkuara dhe asnjëri nga ata nuk ishte i bërë synet që nga fëmijëria.

Në studimin që e botuan Dr. Heil Berg së bashku me kolegët e tij, vërtetuan se kanceri i organit gjenital te çifutët është shumë i rrallë, gjithashtu edhe te myslimanët, pasi ata aplikojnë sunetimin në fëmijërinë e hershme.

Kemi shumë studime mjekësore që vërtetojnë se synetimi është preventivë nga kanceri i organit.

Këto studime përmendin se infektimi i organit mashkullor dhe ngushtimi i lafshës së tij janë dy shkaqet më kryesore të kancerit të organit seksual mashkullor. Dhe derisa synetimi e mënjanon lafshën e organit mashkullor krejtësisht, atëherë nuk ka mundësi të shkaktohet ngushtimi i saj dhe shumë rrallë ka mundësi të infektohet organi.

Është vërtetuar se lëngu i cili tajitet në brendësinë  e lafshës së organit seksual dhe që mblidhet te të pasynetuarit, ndikon në shkaktimin e kancerit, gjithashtu.

Studimet vërtetojnë se ky lëng e inicion krijimin e virusit HPV, i cili është bindshëm një nga ndikuesit e fillimit të kancerit.

Kurse Dr. Rafitch vërteton se synetimi është preventiv nga tumoret e prostatës edhe përkundër mosekzistimit të shenjave direkte, që mund ta vërtetojnë këtë. Por, në seminarin që u mbajt në qytetin gjerman Disseldorf me titull: “Kanceri dhe shoqëria”, është vërtetuar se ka lidhje ndërmjet kancerit, me të cilën sëmuren meshkujt, dhe synetimit. Meshkujt e synetuar janë më pak të ekspozuar këtij lloji të kancerit nga ata që nuk janë të synetuar.

Në të njëjtin seminar ka dalë në pah edhe ajo se gratë e martuara me burrat e synetuar janë më pak të ekspozuar sëmundjes nga kanceri në mitër se sa ato gra që janë të martuara me burra të pasynetuar.

Nga këtu kuptojmë se roli i sunetimit nuk ndalet vetëm si mbrojtës për mashkullin “e synetuar” nga kanceri, por vërehet ndikimi dhe dobia edhe te gratë tyre.

Në këtë formë vërteton Dr. Handly se synetimi i mbron gratë e atyre meshkujve të synetuar nga kanceri në qafë të mitrës. Ai përmend se gjendja shëndetësore e organit seksual mashkullor dhe infektimet që kanë të bëjnë me të, krijojnë rrezik për gruan më shumë se që mund të jetë rreziku për vet mashkullin.

Shumë studiues kanë gjetur se virusi HPV që është shkaktar i kancerit të organit mashkullor te të pasynetuarit, gjithashtu është shkaktar i kancerit në qafë të mitrës te gratë e tyre, pasi edhe ato i nënshtrohen të njëjtit indikator të kancerit, i cili e shkakton këtë te meshkujt.

Nga kjo që u tha mund të përfundojmë se mospraktikimi i synetimit në fëmijërinë e hershme, shkakton shfaqjen e disa indikacioneve, si tajitja e lëngut (sekrecioneve) në brendësi të lafshës, ku këto mbetje fillojnë të prishen dhe të kundërmojnë (t`u vijë erë e keqe), pastaj grumbullimi apo mbetja e urinës në këtë vend, pastaj qëndrimi në këtë mënyrë të këtyre ndyrësirave për një kohë, duke e prishur vendin, e krijon virusin HPV dhe indikacione të tjera. Këto ngacmues në fund shkaktojnë krijimin e kancerit në organin mashkullor te të pasynetuarit nga mosha pesëdhjetë vjeçare deri në të shtatëdhjetat.

Apo me kalimin e atyre ngacmueseve të irrituar në formë të baktereve në qafën e mitrës te gruaja, mund të shkaktojë krijimin e kancerit në qafë të mitrës apo në vaginë.

Aplikimi i pastrimit të lafshës te të pasynetuarit që të mbrohen nga kanceri, ashtu siç apelojnë disa mjekë perëndimorë është joefektiv për mbrojtje (nga kanceri) ashtu si vërteton profesor Ëizëill. Ai thotë se nuk ka ndonjë argument definitiv se pastrimi i lafshës mund të jetë  efektiv të mbrohemi nga kanceri dhe forma të tjera të preventivave pa e aplikuar synetimin.

Më lartë kuptuam qëndrimin e Islamit rreth kësaj çështjeje, gjithashtu pamë edhe qëndrimet e mjekëve që janë ekspert në fushat profesionale që kanë të bëjnë me këtë aplikim. Prandaj mund të themi edhe ne atë që e konstatoi Dr. Muhamed Ali el Barr se mjekësia e përmban atë që e preferojnë dijetarët e medhhebi shafi; të bëhet synetimi në ditën e shtatë pas lindjes e më së shumti para dyzetë ditëve pas lindjes.

Kurse lënia e synetimit derisa fëmija të rritet është e mundur, ashtu siç e pamë më lartë në shumëfishimin e mundësive të rrezikut, për të cilën ai nuk ka nevojë për të.

Përktheu: Alaudin Abazi

KlubiKulturor.com

Zemërimi dhe shkaktarët e tij

Thuhet se zemërimi është armik i arsyes, sikurse ujku që është armik i deleve. Vështirë që futet ujku në tufën deleve e të mos i vrasë ato.

Është e vërtetë se hidhërimi mund ta shpjerë personin në mëkate. Mund të shkaktoj që veprat e tij të mira të zhduken dhe të bëhen të pavlera. Mund të shkaktoj që edhe një person i cili i bindet ligjit të kryej krime.

Në të njëjtën kohë, ne mezi gjejmë një person i cili nuk zemërohet. Në të vërtetë, nëse hasim në një person i cili nuk zemërohet kurrë, ne këtë do ta shohim si një të metë e jo si një vlerë të tij.

Problemi qëndron në atë se shumica nga ne nuk dijnë se si të veprojnë kur zemërohen. Ne nuk mund të flasim mirë dhe drejt kur jemi të zemëruar. Ne nuk kemi ushtruar vetën e as fëmijët tanë se si të zemërohen dhe për çka të zemërohen. Për shkak të kësaj, kam bërë përpjekje që të sjell së bashku atë çka thonë Kurani dhe Suneti në lidhje më këtë çështje, duke ngërthyer në vete edhe këshillat e mira nga mendimtarët e ndryshëm.

Definicioni i zemërimit

Shumë dijetarë, të fushave të ndryshme, janë munduar që ta definojnë zemërimin. Formulimi i definicioneve të tyre dukshëm ndryshon, por në parim kuptimi është i njëjtë. Kuptimi themelor i zemërimit është diçka që edhe fëmijët e vegjël e kuptojnë ashtu siç e kuptojnë të rriturit, pa kurrfarë vështirësie.

Rreziku në sqarimin dhe shpjegimin e çështjeve që janë të dukshme është që shpesh kjo paraqet mjegulli, paqartësi në ato çështje që kurrë nuk kanë qenë prezente për të filluar me to. Nga kjo është pse dijetari klasik al-Menâvî ka qenë i kënaqur që të definon zemërimin sikurse: “gjendje psikologjike që instiktivisht kuptohet.”

Natyrisht, dijetarët tjerë kanë qenë më ambicioz në definimin e zemërimit dhe duhet që t’i përmendim disa mendime të tyre:

El-Kurtubi definon zemërimin në këtë mënyrë: “Gjuhësisht, nënkupton ashpërsi. Një njeri i zemëruar që ka sjellje të ashpër.” [Tefsîr el-Kurtubî (1/150)]

Zemërimi gjithashtu është definuar si: “Ndryshimi që ndodh në lidhje me rritjen e shtypjes së gjakut që të sjell një gatishmëri hakmarrëse në gjoks.” [al-Ta`rifât]. Një tjetër definicion i dhënë është që zemërimi definohet si: “dëshirë (ndjenja e të qenit të gatshëm) për ta ngacmuar tjetrin përmes asaj që shkakton zemërimin tek ai.”

Shkaktarët e zemërimit

Shumë gjëra inicojnë zemërimin. Shkaktarët janë të shumtë dhe njerëzit dallojnë në atë se çka i zemëron ata. Ajo çka një person e konsideron të vogël, të parëndësishme, e njëjta gjë mund ta shpjer një person tjetër jashtë kontrollit.

Ja disa shkatarë të zemërimit:

1. Vetëkënaqësia: Një person mund të jetë shumë i kënaqur me mendimin e tij apo shumë krenar me statusin, pasurinë apo prejardhjen e tij. Kjo mund të sjell ndjenjë të urrejtjes ndaj të tjerëve nëse vetëdija fetare e personit është e mangët. Kjo është kur vetëkënaqësia të shpie në arrogancë dhe mendjemadhësi.

Një arrogancë e tillë është mëkat i madh. Pejgamberi, paqa dhe bekimi i Zotit qofshin mbi të, ka thënë: “Askush nuk do të hyj në xhenet zemra e të cilit përmban mendjemadhësi sa një grimcë.” [Sahîh Muslim (91)]

Ai gjithashtu ka thënë: “Urdhëroni njëri-tjetrin në punë të mira dhe pengoni njëri-tjetrit nga punët e ndaluara, përderisa ju i shihni njerëzit duke iu dorëzuar koprracisë, duke u dhënë pas epshit dhe duke u kapur për kënaqësitë e kësaj bote – secili person tërësisht i impresionuar me mendimet e tij personale. Kur kjo të ndodhë, bëhu i kujdesëshëm për vetën tënde dhe largohu nga punët e njerëzve të zakonshëm.” [Sunen Tirmidhî (3058) dhe Sunen Ebî Dâvûd (4341) i vërtetuar nga Ibën Hibbân (385)]

Ibën Abbas ka thënë: ‘Tri veçori janë shkatërruese: mendjemadhësia, koprracia, dhe pasimi i epsheve.”

Gjeneratat e mëhershme të muslimanëve kanë qenë shumë të kujdesshëm nga vetëkënaqësia dhe kanë këshilluar njëri tjetrin për këtë gjë, shpesh në mënyrë indirekte. Salîm b. Hanzalah transmeton se ai ka qenë duke shëtitur me një grup të njerzëve të cilët ishin ngjitur pas Ubej b. Ka’b. Kur `Umeri e pa këtë gjë, ai ngriti shkopin e tij në të. `Ubeji tha: “`Umer, çka jeni duke bërë?” `Umeri tha: “ثshtë nënçmim (përulje) për ta të vijnë pas teje dhe është sprovë për ty që të përcilleni në këtë mënyrë.” [Sunen Dârimî (527)]

2. Polemika: AbdAllah b. Husejn njëherë ka thënë: “Polemika është ajo që të shpie në zemërim, dhe Allahu e turpëron mendimin që është thënë me zemërim.”

Polemika është e dënueshme në shumë mënyra. Për këtë gjë, Islami e ka ndaluar atë. Pejgamberi, paqa dhe bekimi i Zotit qofshin mbi të, ka thënë: “Unë mund të garantoj shtëpi në Xhenet veçanërisht për ata të cilët heqin dorë nga polemika, edhe nëse kanë të drejtë.” [Sunen Ebi Dâvûd (4800)]

3. Shakaja: Ne e dimë që personat që janë të prirur të tregojnë shumë shaka shpesh i shpiejnë gjërat shumë larg. Nganjëherë ata thonë shprehje të pakuptimta. Herave tjera, thonë gjëra që në të vërtetë lëndojnë njerëzit dhe mundohen që t’i përmirësojnë ato duke thënë se kjo është vetëm shaka.

Kjo është pse Pejgamberi, paqa dhe bekimi i Zotit qofshin mbi të, ka thënë: “Askush nuk duhet që të rrëmbej diç që është pronë e dikujt tjetër – as për të vërtetë madje as për shaka (argëtim).” [Sunen Tirmidhî (2160) dhe Sunen Ebî Dâvûd (5003)]

Hâlid b. Safvân njëherë foli për temën e shakasë dhe tha: “Njëherë një person goditi shokun e tij me diç më të fortë se sa guri dhe e bëri që të ketë aromë më të rëndë se sa kokrra e mustardës dhe zbrazi mbi të diç që djeg më shumë se sa një përmbajtje në kazanin e vluar, e më pas tha – Unë vetëm bëra shaka me ty.”

Halifeja `Umar b. `Abdul-`Aziz tha: “Largoju shakasë, sepse sjell atë që është e shëmtuar dhe inicon urrejtjen.”

Mejmûn b. Mehrân tha: “Nëse një bisedë hapet me shaka, do të përfundoj me ofendime dhe shpërthime.”

4. Fjalët e ndyta dhe vulgare: Ofendimet dhe kundërshtimet digjen në zemrat e njerëzve dhe inicojnë zemërimet e tyre. Pejgamberi, paqa dhe bekimi i Zotit qofshin mbi të, ka thënë: “Allahu urren fjalët e ndyta (sharjet) dhe vulgare.” [Sunen Tirmidhî (2003) dhe vërtetohet nga Ibën Hibbân (5693)]

Ekzistojnë një mori shkaktarësh të zemërimit, siç janë: pabesia (tradhëtia) ndaj të tjerëve, lakmia dhe dëshira për pozitë.

Al-Gazâlî në mënyrë të mprehtë sjell një studim: “Një nga inkurajimet e mëdha për zemërim në mes të injorantëve është prirja që të përshkruajnë sjelljet zemëruese si një kurajë (guxim), burrëri, vetërespekt dhe fisnikëri.” [Ihyâ’ `Ulûm id-Dîn (3/173)]

Duke qenë të kujdesshëm nga natyra e zemërimit dhe shkatarëve të tij kjo do të na ndihmoj neve – me ndihmën e Allahut – që të mos jemi viktimë e zemërimit.

Shkroi: Shejh Najif el-Hamad

drejtues i gjykatës në rajonin Rimâh

(Nga arabishtja: Bahri Curri)